Geld dat stom is, maakt recht wat krom is – spreekwoord
Een recent stuk (verkorte weergave van het boek van Naomi Kleins) in de Groene Amsterdammer over de dubbele agenda van Trump en de super rijken heeft me aan het denken gezet over de betekenis van geld. In het stuk wordt betoogd (heel kort door de bocht) dat de rijken gebaat zijn bij chaos om hun eigen agenda door te voeren. In een stabiele maatschappij is er de rechterlijke macht, die wetgeving toetst aan de waarden van de maatschappij en daarom bepaalde voorstellen afwijst of tegenhoudt. Maar als mensen bang genoeg zijn is er meer mogelijk zoals de wetgeving na 11/9 met vergaande bevoegdheden voor autoriteiten. Het deed me ook denken aan een film die ik lang geleden gezien heb, Wag the dog met Robert De Niro en Dustin Hoffman. In die film heeft de president een dreiging van oorlog in het buitenland nodig om de aandacht voor binnenlandse problemen af te leiden. Deze president huurt een filmregisseur in om dat idee “echt” te laten worden. Ik weet nog dat ik de film beklemmend vond en me echt niet kon voorstellen dat dat kon gebeuren. Nu zie ik dat de werkelijkheid toch dichtbij dat filmscenario komt.
Dat leidt dan tot de vraag hoe het zo ver heeft kunnen komen. Want er zullen toch nog steeds genoeg weldenkende en goed bedoelende mensen zijn. Toen kwam ik de term stuff-ology tegen. Dat lijkt het enige te zijn wat nog telt, hoeveel geld en spullen je hebt. Alsof het een religie is, zo veel zijn mensen er mee bezig. Ik dacht altijd dat ik er niet zo mee bezig was, maar sinds mijn financiële situatie drastisch is gewijzigd, zie ik hoe het een bron van constante stress en zorgen kan zijn. Dus logisch dat het ideaal van veel mensen een financieel zekere toekomst is. Dat er heel veel schietgebedjes worden afgevuurd om de loterij te winnen. Ook de blogs over financieel onafhankelijk worden of zijn zijn erg populair.
Er lijkt zelfs nog maar één maatstaf te zijn om iets te doen of te laten en dat is opnieuw geld. Dus komen er nieuwe vragen over hoeveel iemands behandeling mag kosten. Wat is een leven nog waard als je niet meer productief bent. Zonder geld ben je afhankelijk van regels en een minimum aan voorzieningen en zelfs daarvoor moet je nog veel verantwoording afleggen. Heb je wel echt die bijstand uitkering nodig? Dat langdurig op die armoedegrens leven zoveel stress oplevert dat mensen daadwerkelijk minder aankunnen is pas recent aangetoond.
Als je genoeg geld hebt kun je helemaal doen wat je zelf wilt. Dan kun je de behandeling zelf betalen en dus toch extra tijd kopen. In het stuk van Naomi Kleins gaan de rijken er zelfs vanuit dat zij bij rampspoed gered worden omdat zij ook hun eigen evacuatie en veilig onderkomen geregeld hebben. Dat lijkt allemaal toch wat naïef, want als er geen mensen meer zijn om het voedsel te verbouwen of alleen woestijn waarin niets groeit dan overleven zij ook niet.
Hoe mooi het ook lijkt er zijn universele wetten, die voor iedereen gelden, bijvoorbeeld dat alles met alles verbonden is en niemand speciaal is. De stuff-ology heeft ons hier gebracht met een president die de verpersoonlijking van deze beweging is. Nu is het tijd om onze creatie eens goed te bekijken en te bedenken of dit echt het beste is wat we kunnen bereiken. Of het als een uitnodiging te zien om te vernieuwen.
