Verslaafd aan denken

Bericht aan alle bedelaars van de wereld: verborgen onder uw vloer ligt een kist met goud!

Verslaafd aan denken
Het boek heet “Verslaafd aan denken” en is van Jan Geurtz. Hij is bekend geworden van andere boeken over verslavingen, aan roken (Opgelucht) en aan liefde (Verslaafd aan liefde). Die verslaving aan roken is wel de meest herkenbare en begrijpelijke. De andere twee roepen vragen op van hoezo verslaafd aan liefde of aan denken? Want liefde is er of niet en denken hoort voor de meeste mensen bij het dagelijks werk. Toch noemt Jan Geurtz de verslaving aan denken “de meest fundamentele verslaving die er is, een waar bijna alle mensen aan lijden”.

“Bijna continu zijn we ermee bezig, soms gaat het over nuttige zaken, maar daar tussendoor denken we heel vaak dezelfde gedachten steeds opnieuw of dwalen we af in fantasie en onzin. Nog vreemder wordt het als we het moeilijk hebben en gekweld worden door pijnlijke gedachten; dan gaan we nog eens dubbel zoveel denken met als gevolg dat we ons steeds méér bekneld gaan voelen! We denken (!) dat we ons uit de problemen kunnen denken, terwijl ze er juist beklemmender door worden. Dat is de reden dat ik het een verslaving noem. Een verslaving is immers een psychisch mechanisme waarbij jouw oplossing voor een probleem dat probleem juist vergroot. Hierdoor kom je in een vicieuze cirkel terecht waar je steeds dieper in wegzakt.”

Identificatie met denken
In de posts over hoe je van moeten gek kunt worden en over de innerlijke criticus heb ik onderscheid gemaakt tussen wat je bewust denkt en wat maar in je hoofd blijft rondzingen. In het boeddhisme noemen ze dat “de apengeest”. Dat onrustig heen en weer springen van de hak op de tak, wat moet, niet zou mogen, jou niet zou mogen overkomen, wat niet hoort enz. Daarmee ben je continu je wereld aan het controleren en beheersen. Alsof jij de enige bent die weet wat wel en niet mag/moet/hoort. Bij de innerlijke criticus kreeg dit de naam “Radio KRAZY/Gekkenwerk”. Je denkt dat je het zelf bent, maar het zijn de stemmen van opvoeders, die jij bent gaan geloven en die zich op de achtergrond afspelen. Door je daarvan bewust te worden, kun je de meningen onschadelijk maken en hoef je ze niet meer te geloven. Jan Geurtz voegt daar nog iets aan toe. “Het verslavingsmechanisme is verweven met onze identiteit. Ons hele denken is erop gericht de gevoelens van zwakheid en afhankelijkheid, die we in onze jeugd hebben ervaren, te vervangen door ‘goede gevoelens’. ….. Deze contraproductieve vicieuze cirkel die in ons zelfbeeld ingebakken is, kan alleen doorbroken worden door de diepe gevoelens van afhankelijkheid en behoeftigheid uit onze jeugd niet langer te onderdrukken, maar deze te leren voelen zonder de gebruikelijk identificatie ermee. Deze gevoelens zelf zijn namelijk niet het eigenlijke probleem, het is onze identificatie ermee; de misvatting dat we ‘zijn’ wat we voelen. Zonder deze identificatie zal onze zelfafwijzing uiteindelijk oplossen in een staat van liefdevol en oordeelvrij gewaarzijn. Dat is onze natuurlijke staat van zijn.”

De gevonden oplossing, het denken, is in eerste instantie behulpzaam, maar vormt door het overmatige gebruik ervan een steeds groter probleem. De eigenlijke oplossing is weer leren voelen. Maar de moeilijkheid is dat je dan het denken moet loslaten. En omdat het een overlevingsmechanisme is, schreeuwt alles in je “nee, dat kan je niet. Dat is gevaarlijk. Nee, niet doen!” Je vecht letterlijk tegen jezelf. Dus net als een verslaafde moet je vertrouwen in jezelf hebben dat je sterk genoeg bent om dit aan te gaan en dit kunt overwinnen, stapje voor stapje. Want, zegt Jan Geurtz, “vooral tijdens pijnlijke omstandigheden als relatiecrisis, ziektes, ouderdom en naderende maakt het wel of niet overstijgen van deze denkverslaving het verschil tussen hemel en hel op aarde.
Iets om over na te denken? 🙂 Volgende keer meer.

Lachen en stilte in hetzelfde recept

De stilte is een vriend die je nooit verraadt. – Confucius

Ontspanning en rust zijn geen luxe
Het zevende recept luidt: “eer de heiligheid van lachen, koesteren en de voedende kracht van afzondering”.
Ik vond bij de eerste aanblik de titel wat tegenstrijdig. Lachen associeer ik met andere mensen, feestelijkheden en geluid. Omdat te combineren met stilte vraagt wel een inspanning. Ze ziet het in haar boek ook niet als dingen die je gelijktijdig doet, maar voorwaarden die noodzakelijk zijn om je energie weer op te laden. Ze zegt zelf: “Er bestaan geen supermensen die non-stop door kunnen gaan zonder op te branden. Als je denkt dat je een supermens bent, ga je je ondergang tegemoet”. En net als Cheryl Richardson pleit voor extreme zelfzorg, gaat het hier ook om jezelf te koesteren, te ontspannen en weer op te laden. Hoewel dit recept voor veel mensen onderaan het lijstje staat (en hier is het ook nr. 7 en niet 1) is het wel heel belangrijk om het toch in je leven in te passen.

Lachen
“Lachen is overduidelijk een bevrijding. Lichamelijk neemt de spierspanning af en dit ruimt de brokstukken van uitputting op. Emotioneel vrolijkt het je op en verzwakt starre verdediging. In termen van subtiele energie baadt lachen je lichaam in positieve vibraties, die alle pijntjes verlichten.” De wetenschappelijk bewijzen voor de werking van lachen als pijnstiller, vermindering van stress, angst en depressie worden steeds sterker. Dan gaat het natuurlijk wel om echt lachen, niet gekunsteld meedoen. Ik kijk nu bijvoorbeeld naar de serie “The Bridge II” en de hoofdpersoon is sociaal niet zo vaardig. Ze heeft een vorm van autisme of zo. Maar ze wil wel acceptabel gedrag laten zien, dus als iemand een grapje maakt en gaat lachen, lacht zij mee. Maar haar tegenspeler maakt haar er dan meteen op attent dat ze dat beter niet kan doen, want het komt heel gemaakt over. Wij hebben vaak niet iemand die ons op de onechtheid van lachen attent maakt. Maar echt lachen gebeurt niet zo vaak. Een beetje training kan geen kwaad. Probeer eens een lachmeditatie. Dan kun je ook lachen en stilte met elkaar verenigen. Ik heb weer een youtube filmpje gevonden. Kijk en doe mee. Lachen is aanstekelijk, dus voor je het weet word je echt vrolijk.

Wat kan stilte voor je betekenen?
“Het is heel belangrijk dat je je eigen ritme van enerzijds betrokkenheid bij de wereld en anderzijds terugtrekking vindt. Wat is afzondering? Het betekent dat je je telefoon, papierwinkel en kletspraatjes laat voor wat ze zijn en rust zoekt in je wezen, een nieuwe verbinding met de ziel en/of de natuur, een bewust voeden van je energie zodat je uitgerust naar het leven kunt terugkeren. …. Hoewel de traditionele geneeskunde dit onderwerp geschikter vindt voor een reisbureau dan voor een arts, vind ik het in de energiepsychiatrie heel belangrijk voor de totale gezondheid van een cliënt.”

We hebben meestal niet in de gaten dat we energie verliezen door sociale media, tv kijken, praten en onze veelheid aan gedachten. Even tijd nemen om niets te doen is heel belangrijk om jezelf niet uit te putten. Veel mensen voelen zich moe en kiezen toch voor activiteiten die hen nog verder uitputten in plaats van opladen. Als je eenmaal een pauze van alle prikkels in je dagelijkse routine hebt ingebouwd, wil je niet meer zonder. Het voelt echt als een mini vakantie, waardoor je ontspannen en met minder moeite je dagelijkse uitdagingen tegemoet kunt treden. Je loopt dan aan het eind van de werkdag niet meer op je tandvlees, maar kunt ook nog gezellig andere dingen doen.
Dus kies een moment waarop je rustig alleen kunt zijn. Bijvoorbeeld door eerder op te staan en in stilte je dag te beginnen, als de kinderen nog op school zijn of juist net naar bed zijn. Het vraagt misschien even wennen, maar er is vast een moment te vinden dat je echt helemaal voor jezelf hebt. Om te beginnen kan 5 minuten genoeg zijn en dat kun je dan naar behoefte en mogelijkheid uitbreiden.

Laat het niet bij het alleen lezen, ga een van beide opties uitproberen. Kies je moment om te oefenen met lachen of met stilte. Dit gaat je leven een stuk gemakkelijker maken.

Alle mogelijkheden benutten

De winnende coach heeft altijd gelijk.

Mooi versus resultaat
De hele tijd is het tv-scherm groen. Is het niet van de voetbalwedstrijden, dan wel van het tennis. Ik kan me er niet meer aan onttrekken. De detectives op een ander net duren niet lang genoeg. Al die sport heeft iets verslavends. Iets spannends. Zal Nederland opnieuw met een geniale wissel de wedstrijd kunnen beslissen. En kan Federer nog een keer zijn meesterschap laten zien en het toernooi naar zijn hand zetten? Helaas bleek dat niet mogelijk, wel een heroïsche strijd. Wie schreef ook weer dat boek “Lelijk winnen”? Voor het voetbal moeten we tot woensdag wachten of het sprookje uit kan komen.
Wat mij vooral bezighoudt zijn alle aspecten erom heen, want daar kun je veel van leren. Van het spel zelf ook, maar daar weet ik te weinig van.
Al die zogenaamde deskundigen en liefhebbers, die zeker weten dat het niks gaat worden of dat … te oud is. Vooraf was dat geluid heel sterk, tegenwoordig zijn de meeste mensen idolaat van de prestaties en valt de rest weg. Dus die meningen kun je naast je neer leggen.
De spelers blijven onder dat alles in hun zone, ver weg van wat iedereen vindt en blijven in zichzelf geloven. Dat is ook wat ze zeggen: `we weten wat we kunnen en iedereen is belangrijk`.
Dan een bondscoach, die heel veel kritiek over zich heen heeft gekregen en toch zijn weg volgt en daarbij steeds verkondigt dat niemand groter is dan het team. De sportjournalisten kunnen klagen en kritisch zijn wat ze willen, maar de karavaan gaat verder. Het klagen betreft dan vooral dat het voetbal van Nederland niet mooi is om te zien. Dat resultaatvoetbal wel effectief is, maar voor de liefhebber niets te bewonderen laat. En dan komt ook daarop weer een tegengeluid: Het is misschien niet 90 minuten mooi, maar er zijn wel mooie momenten. Dat is in vorige jaren niet anders geweest. Het mooie voetbal, zoals België en Colombia sterft in schoonheid. Maar ook dat was niet de hele tijd en alle wedstrijden mooi. Dat hing ook van de tegenstander af. Het lijkt er dus op dat je gewoon alles wat je in huis hebt moet aanwenden om te winnen, want je bent er om te winnen. Er is geleerd van wat de vorige keren niet werkte.

Sport als metafoor voor ziekte
Welke lessen kun je uit de sport halen als je ziek bent?

1. Beter worden gaat over geloof in jezelf. Geloof in wat je kunt en in de deskundigen, die je verder kunnen helpen. Je hebt een heel team aan vaardigheden ter beschikking. Waarom zou je de noodzakelijke speler onbenut laten als het je verder kunt helpen. Dan kun je wel denken dat het niet bij je past, maar wat heb je daaraan. Je hebt je zelf vastgezet en je moet er iets bijleren om daaruit te komen. Want met alleen hetzelfde doen lukt het je niet.

2. Je volgt je eigen plan. Meningen van anderen, kritiek en goedbedoelde raadgevingen, betweters etc krijgen niet meer de ruimte. De ruis laat je langs je afglijden, want jij hebt je doel en pad gekozen. Dat is niet wat iedereen misschien meteen zal omarmen, maar dat geeft niet. Het resultaat zal het rumoer vanzelf doen verstommen.

3. Je hebt je sterspelers nodig, maar ook de verdedigers, de lopers, de waterdragers, degenen, die blijven gaan en onvermoeibaar en onverzettelijk hun bijdrage blijven leveren. Je kunt er niet van uit gaan dat één man het team aan de overwinning helpt en dat is bij jou ook zo. Niet eenzijdig op een manier blijven steunen, maar alles wat je hebt gebruiken. Want met één sterspeler win je niet alle wedstrijden.

4. Het leven is niet alleen romantisch en continu mooi, soms gewoon zo taai dat je er wanhopig van kunt worden. Maar ook dan moet je alles geven. Op de moeilijke momenten moet je er staan. Er is dan vast wel iemand in het team die dan nog door kan gaan, bijv. een uitgeruste reserve.

5. Geniet van elke kleine overwinning, maar ook van het proces. Als je weet waar je mee bezig bent, kun je ook genieten van behoorlijke tegenstand. Dus wees blij met kleine en grote overwinningen en aandacht. Relativeer ook.

Zo ben ik nu aan het leren dat ik niet alleen op het denken kan steunen. Ik kan er veel mee en heb er veel mee bereikt. Dat is mijn sterspeler, maar die is uitgeput geraakt door het veelvuldig inzetten. Ik heb gevoel, intuïtie en creativiteit ook tot mijn beschikking staan. Die spelers zijn nog niet echt ontwikkeld, maar dat gaat ook niet gebeuren als ik ze niet probeer fit te maken en minuten te geven. Het kost moeite, maar alle begin is moeilijk.
Welke reservespelers kun jij inzetten?

Nog meer over gedachtekracht

Vraag jezelf af of de gedachten die je hebt jou naar het beste mogelijke leven leiden. Zo niet, wat doen ze dan nog in je hoofd? – Peter Walsh

Gedachtekracht
Soms vraag ik me af of ik wel meer aandacht aan dit onderwerp moet besteden. Als ik zie wat er nu van onze wereld is gemaakt en hoe slecht we zijn in probleemoplossing. Ik bedoel bijv. we kunnen bedenken hoe we plastic kunnen maken en voor alles en nog wat kunnen gebruiken. En vervolgens kunnen we niet bedenken hoe we er verder mee om willen gaan, zodat het niet een gigantisch milieu probleem wordt. De fabrikant neemt alleen zijn verantwoordelijkheid zolang het nog in de fabriek is, maar daarbuiten is het een gemeenschappelijk probleem.
Ons controlerende, egoïstische denken is niet geschikt om de wereld verder te helpen. Kijk maar om je heen.
We hebben een totaal andere attitude nodig als we met gedachtekracht verder willen komen. Stel het lijkt me heel prettig dichtbij winkel x te parkeren voor het boodschappen doen. Dan kan ik bedenken “ik wil daar parkeren”. En dat blijven herhalen en erin geloven dat er daar een plek is. Dat stellen we er ons meestal bij voor. Ik wil en als ik dat genoeg wil en lang genoeg bedenk dan zal het ook wel uitkomen. Je kunt je bij deze manier van denken bijna voorstellen dat ik met iemand op de vuist ga of de pas afsnij om toch mijn plekje te bemachtigen. (Nee, hoor doe ik niet.) Maar wat dan wel?

Denken is een functie van het mens zijn. We kunnen denken, net zoals we kunnen lopen. Toch lijkt het bij denken dat er automatisch heel veel aandacht naar toe gaat. Want het ego leert ons continu dat we toch vooral moeten denken aan … en niet moeten vergeten dat … Dat continue proces lijkt wel op een verslaving.
Vooral als je eenmaal begint met piekeren en zorgen maken, lijkt er geen eind aan te komen. Je kunt er niet meer door slapen en uiteindelijk functioneer je minder. Door dit obsessieve denken verlies je veel energie. Het levert je niet zo veel op, maar je kunt jezelf er wel door uitputten.

De motor achter de gedachte is gevoel
Een losse gedachte heeft niet zo veel impact. Want een seconde later wordt die al weer opgevolgd door een andere. Dan is het zaak te kijken naar het gevoel. Als je zegt “Ik ben blut” is dat dan een feitelijke situatie en welk gevoel hoort daar bij? Is het een tijdelijke situatie omdat je iets te veel geld hebt uitgegeven en weet je dat het met je volgende salaris wel weer goed komt. Of is het een constante situatie, die je tot diepe wanhoop brengt. In het tweede geval heeft de gedachte dus veel meer lading, dan in het eerste geval. En met die lading beïnvloed je wel je omgeving. Die diepe wanhoop zend je uit en daarmee trek je nog meer wanhoop aan. “Je gevoel is je gebed” las ik ergens. Met dat sterke gevoel beïnvloeden we wel onze omgeving, maar niet in de richting, die we willen en meestal onbewust.

Hoe kom je uit die vicieuze cirkel?
Als je blut bent of ziek, lijkt het logisch dat je daar wanhopig onder bent. Maar is dat echt zo? Als je weet wat je dan teweeg brengt, is het eigenlijk helemaal niet logisch. Wat kan dan een eerste stap zijn? Want het ontkennen werkt niet. Het negeren werkt niet. En blijven volhouden dat het wel goed met je gaat ook niet. Om je op weg te helpen, zou je je situatie anders kunnen formuleren, waarbij jij je beter voelt. Ik merkte dat zich, ondanks dat ik hier me al langer mee bezig was, in mijn denken ook een negatieve verbinding had vastgezet. Het ging een beetje van “mijn knie doet pijn en dus kan ik niet lopen”. Maar sinds 2 dagen heb ik me bedacht dat dat me niet gaat helpen. Dus nu herinner ik me er steeds aan dat “ik kan lopen, ook al kan het pijn doen”. Het blijft bij mij steeds hetzelfde voorbeeld, maar dat is dan ook wel hardnekkig. Oh ja, en bij de parkeerplaats vraag ik als ik dichtbij kom “wie is al klaar met boodschappen doen en wil de parkeerplaats verlaten?” 9 van de 10 keer kan ik precies parkeren waar ik had bedacht. Je gaat dan meer mee in een flow en hoeft niets te forceren, dat is het idee.
Wat zou jij anders kunnen formuleren, om jezelf meer ruimte te geven?

Gedachtekracht

Kunnen je gedachten de wereld veranderen? Lynne McTaggert in het Intentie experiment

Het intentie experiment
Onbewust kan de geest het lichaam verlammen, zoals bijv. bij een conversie stoornis. Dit wordt aangemerkt als een psychische ziekte, maar geeft wel aan dat het lichaam beïnvloed kan worden door gedachten, emoties enz. Bij psychisch gezonde mensen wordt de beïnvloeding nog ontkend.
En van een bewuste intentie, waarmee ook de omgeving zou kunnen worden beïnvloed, zijn veel mensen nog helemaal niet overtuigd. Het is ook moeilijk meetbaar, wat gedachten precies teweeg brengen. Er worden wel wetenschappelijke onderzoeken gedaan bij monniken, die al lang mediteren. Er is in hun hersengebied aantoonbaar iets anders te zien dan bij een mens die dat niet doet.
Het is nog een controversieel gebied, gedachtekracht. Maar voor mensen, die ziek zijn natuurlijk een bijzonder interessant gebied. Kun je met je gedachten je lichaam genezen? O.a. die vraag probeert Lynne McTaggert te beantwoorden in het boek “Het intentie experiment”. Het is een lijvig boek met veel details over onderzoeken, die al uitgevoerd zijn, al dan niet met wetenschappelijke begeleiding. Het is geen afgerond verhaal. Er hoort een experiment bij via haar website waarmee ze, met behulp van wetenschappers, een antwoord probeert te vinden op die vragen. De lezers van het boek kunnen meedoen, om te bewijzen dat er door gerichte en bewuste intentie veranderingen optreden in bijv. de groei van algen. Maar de laatste experimenten gingen ook over genezing door de groepsgewijze gerichte, bewuste en gelijktijdige intentie, die ontwikkelingen zijn te volgen via haar website. Pas in de laatste 20 bladzijden van het boek geeft ze aanwijzingen hoe je het zelf kunt toepassen.
Volgens haar zijn de uitkomsten uit al die experimenten fantastisch. Natuurlijk worden haar bevindingen ook kritisch gevolgd. Ik vond bijv. een recensie van een van haar andere boeken en daar wordt melding gemaakt van haar trukendoos.

Kunnen gedachten de wereld veranderen?
Het antwoord van Lynne McTaggert is: ja, MAAR… En het is wel een hele grote maar.
Haar bevinding is dat als mensen bekend zijn met meditatie de intentie meer invloed heeft, dan wanneer iemand zomaar meedoet. Dus bij de aanwijzingen om het zelf toe te passen hoort tijd inruimen voor stilte en meditatie of visualisatie.
Wat mij betreft wel heel logisch. Want de meeste mensen zijn zich van hun gedachten en gevoelens helemaal niet bewust. Om in die wirwar dan een gedachte met een bewuste intentie uit te zenden, is vrijwel onmogelijk. En dan kom ik weer terug op het punt waarom zo maar positief denken bij ziekte nauwelijks verandering teweeg brengt. We denken nl. gemiddeld zo’n 50.000 gedachten per dag. Grotendeels onbewuste, herhalende gedachten. In een eerdere post werd dit rondzingen van gedachten aangeduid als “radio Gekkenwerk”. Die gedachten brengen zo veel ruis op de lijn, dat één bewuste positieve gedachte daar niet echt iets kan uitrichten. Bovendien zitten er een heleboel negatieve emoties en angsten onder, opnieuw onbewust. En hoe sterker de emotie, hoe meer kracht die bezit om iets aan te trekken, volgens de wet van de resonantie. Een gedachte heeft pas kracht als hij is gekoppeld aan een emotie. Dus als je ziek bent, en daar wanhopig onder bent, trek je meer wanhoop aan. Als je je gedachten dan richt op beter worden, ontstaat er een innerlijk conflict. Waarvan je je opnieuw niet bewust bent. Dus de eerste stap als je iets met gedachtekracht wilt doen, is bewust worden van je gedachten en gevoelens.

Het is niet gelukt

Het leven lijkt op fietsen. Om je evenwicht te bewaren, moet je blijven bewegen – Albert Einstein

Het is niet gelukt
Spijtig, maar waar. Het is me niet gelukt mijn voornemen om 10.000 woorden te schrijven uit te voeren. Ik begon heel enthousiast aan mijn 500 woorden per dag. Het doel was duidelijk, haalbaar en meetbaar. Het programma dat ik gebruik om te schrijven heeft de mogelijkheid om aantekeningen bij te houden, het projectdoel totaal en per keer bij te houden enz. Alle randvoorwaarden waren aanwezig. Dus daar ligt het allemaal niet aan. De eerste week ging ook heel goed. De woorden leken wel vanzelf door mijn vingers op het toetsenbord te komen. Het kostte weinig moeite. Dus dat was het ook niet. Maar na de zo’n anderhalve week was het op. Het stopte gewoon. Eerst dacht ik nog, nou ja, een dag is niet zo erg, dat haal ik morgen wel in. En dat heb ik ook gedaan. Maar daarna niets meer. Ik kon me er niet toe zetten. Dwingen helpt tegenwoordig ook niet meer. Dus wat was er aan de hand?

Het eerlijke verhaal
Nu zou ik hier een heel verhaal kunnen vertellen over wat er de laatste weken in mijn omgeving speelt. En dan zul je waarschijnlijk denken, oh, ja dat is begrijpelijk, als er zo’n storm om je heen raast dan kun je je niet concentreren. Maar dan zou ik de omstandigheden als excuus gebruiken. En dat is niet terecht. Er is iets in mij wat niet tot het schrijven van het project te bewegen valt, want voor dit blog doe ik het wel. Dat vind ik zelf ook heel raar en ik kijk eigenlijk met verwondering wat er nu gebeurt. Want dit is belangrijk. Hier gaat het om. Niet om het voor mezelf meteen te verklaren en keurig de smoezen op een rijtje te zetten. Nee, ik moet dieper zoeken wat er nu eigenlijk gebeurt.

Het is niet iets eenmaligs
Het komt op meerdere vlakken voor. Zo wilde ik ook vroeger opstaan. En dat is min of meer wel gelukt. Maar de worsteling daarmee is hetzelfde. Want toen ik goed ging kijken, zag ik dat ik soms gewoon om bijv. 07.00 uur klaarwakker ben. Maar dan beoordeel ik dat als “te vroeg om op te staan”. En soms wordt ik door de wekker wakker op de ingestelde tijd en dan ben ik nog helemaal niet wakker. Maar dan dwing ik mezelf om toch op te staan, want dat wilde ik toch. Dus er zit een gigantische be- en veroordeling op datgene wat zich spontaan aandient en een dwangmatig iets op wat ik me heb voorgenomen. Het lijkt er dus op dat het hoofd (of de criticus) mezelf enorm in de weg zit. Het lijkt wel een beetje op het sprookje van Goudlokje “dit bed is te groot, dit bed te klein, en deze precies goed”. En dat dan de hele dag door alsof er een precies goed bestaat. En dat precies goed ook de enige manier is waarop iets kan.

Blijven bewegen
Het enige wat ik nu kan doen, is toch blijven bewegen. Iedere dag kijken wat er kan en niet stil blijven staan, want dat gaat zeker niet helpen. Want ik ben ook al een jaar aan het oefenen om te lopen en dat lukt me ook nog steeds niet. Ik moet daar iets heel moeilijks erbij leren. Mijn gevoel erbij gebruiken en nu ik dit zo opschrijf geldt dat waarschijnlijk ook voor het schrijven. En dat lukt me niet goed. Soms een beetje, maar vaker blijf ik ook gewoon maar zitten. Dat is gemakkelijker. Want naar buiten gaan en van A naar B lopen, dat ken ik en dat lukt nu niet. Een andere manier zou zijn: goh, ik ga nu naar buiten en ga kijken hoe ver ik kan, wat er onderweg te beleven valt. Maar dat past maar niet in mijn op efficiency en resultaat gerichte brein. Na twee stappen ben ik dat nieuwe compleet vergeten. Dan heeft de automatische piloot weer overgenomen. En ik zie het nu gebeuren en ik kan er nog niet anders mee omgaan. Is dat niet bijzonder? Iets leren gaat met vallen en opstaan en blijven zitten zit daar niet bij. Dus worstel ik nog even verder en hoop dat vroeg of laat het AHA-lampje gaat branden en ik kan lachen om dit ingewikkelde gedoe.

Veroorzaak je zelf je emotionele problemen?

Ik zit gevangen en ik ben de gevangenisdirecteur – Charlie uit Two and a half men

Je veroorzaakt zelf je emotionele problemen
De vorige posts maken duidelijk dat de schrijvers geloven dat je zelf je emotionele problemen veroorzaakt. Volgens hen is dat goed nieuws :). Want dat betekent nl. dat je de situatie zelf kunt veranderen. Dat je op niemand hoeft te wachten om gelukkig, tevreden en kalm te zijn en te blijven. Een ander kan dat jou niet geven. Alleen jij hebt die macht. Als je je slachtoffer voelt van omstandigheden of andere mensen heb je je macht uit handen gegeven. Dat kost je heel veel energie. Dus die macht moet je weer terugpakken. Zo lang je denkt dat iemand jou uit je gevangenschap zal bevrijden, en je niet bewust bent dat jezelf de sleutel in handen hebt om eruit te komen, blijft je situatie zoals die is of wordt het erger. Op YouTube vond ik de volgende vergelijking. Stel je auto wil niet starten en jij denkt dat het aan de banden ligt, dan ga je de banden oppompen. Dan probeer je het opnieuw en helaas de auto start nog niet. Als je dat blijft doen, dan eindig je met 4 platte banden en een auto die niet start. Ik heb vergeten het filmpje met de uitleg te markeren en kan het nu niet meer vinden. Je moet het voor nu dus met deze uitleg doen.

Denkpatronen veranderen
Waarom is het zo moeilijk om die gedachtenpatronen te veranderen? Ik zal zelf de laatste zijn om te zeggen dat het gemakkelijk is om je denkpatronen en automatische reacties te veranderen. Ik voel het aan den lijve, zogezegd. Het is zo moeilijk omdat we aan onze magische formule verslaafd zijn. Als ik me maar genoeg zorgen maak, pieker, alles onder controle houd enz. dan zal mij geen onheil overkomen of ik ben er op voorbereid. De waarheid is dat je daarmee creëert wat je niet wilt en er moe van wordt. Dus je krijgt niet wat je wilt en door al je inspanningen wordt je doodmoe. Allemaal verspilde moeite.
Je verliest een hoop energie aan die automatische programma’s. Net zoals bijv. een virussysteem op je computer. Je merkt alleen dat je systeem trager wordt, maar van het virusprogramma zelf merk je heel weinig. Om je energie en je levendigheid terug te krijgen, kun je het beste aandacht besteden aan het onbewuste achtergrondprogramma. Zo gauw je je ervan bewust wordt, ben je in staat zelf weer keuzes te maken over hoe je wilt reageren en waar je je energie aan wilt besteden.

De beste manieren om je van je automatische reactiepatronen bewust te worden zijn:

focussen, zie de eerdere post of het boek van Eugene Gendlin;

negatieve emoties verwelkomen en ermee leren spelen en dan de kracht erachter te ontdekken zoals Marinus Knoope voorstelt;

‘moetens’ in je zinnen opsporen en vervangen door ‘willen’ of andere oefeningen uit RET;

de oefening RRR: word je bewust van je automatische gedachten en schrijf ze op (record), vraag je af of het echt zo is (rationalize) en vervang ze door constructievere gedachten (replace);

de emoties toe laten waarvan je ooit hebt besloten dat ze te gevaarlijk waren, zoals Tara Goleman Bennet voorstelt.

Er zijn er vast nog meer, maar voor nu laat ik het hierbij. Kies een van de methodes en merk wat het je oplevert.

Wat moet er?

Je kunt je gedachten niet stoppen. Je kunt alleen stoppen ze te geloven. – Erik Zuydam

Wat moet er?
Heb je jezelf al op ‘moeten’ betrapt? Ik ben hier al een tijd geleden mee bezig geweest, maar toch betrap ik me er nog vaak op. Alleen al wat ik de vorige keer beschreef over het schoonmaken van het huis. Ik moet dat doen, het hoort schoon en opgeruimd te zijn. Maar de enige die de lat daarin hoog legt, ben ik zelf. En ik heb er last van. Je zou zeggen als je dat weet, dan stop je er toch gewoon mee. Vreemd maar waar, dat is dus lastig om te doen. Ik kan het wel even, maar dan wordt het me weer teveel en dan moet ik het gewoon weer gaan opruimen, organiseren en schoonmaken. Zucht, steun, zucht 🙂 Ik bedacht me dat het bijna een scene lijkt uit Absolutely Fabulous, waarin Edina haar keuken heeft laten verbouwen en in eerste instantie helemaal blij is met al haar smetteloos lege symmetrische oppervlakten. Maar dan wordt de keuken gebruikt en staat ze hulpeloos met haar handen in de lucht “waar zijn mijn oppervlaktes gebleven?” Het is altijd gemakkelijker om om iemand anders zijn neuroses te lachen dan die van jezelf.

Waarom zulke irrationele gedachten
Toch volgt min of meer vanzelf de vraag: waarom zouden intelligente mensen zich in hele irrationele gedachten verliezen? Het is niet is wat we willen of lijken te kiezen. Het antwoord uit het boek is: “U bent, als praktisch alle mensen, van nature iemand die redeneert en problemen oplost. Maar u bent tevens meester in het rationaliseren, u zelf voor de gek houden en onverdraagzaamheid. U kunt heel helder denken, maar ook in kronkels. U bent aan de ene kant psychisch gezond genoeg om in leven te blijven en gelukkig te zijn, maar aan de andere kant bent u ook gek genoeg om heel irrationeel, onlogisch en inconsistent te zijn. In de woorden van Eckhart Tolle er zit een “waanzinnige” kant aan het denken. Maar je bent gelukkig niet alleen.

Geldt dat ook voor mij?
Nu denk je vast, dat geldt voor anderen, niet voor mij. En dat kan best. Als je geen ‘moetens’ hebt gevonden, dan heb jij je waarschijnlijk al van deze ‘moetens’ bevrijd. Dan zul je waarschijnlijk niet veel last hebben van emotionele problemen. Voor alle anderen: je kunt doorgaan met het opsporen van een oplossing voor het drama en ellende. Want waarschijnlijk “begint u met een ‘moeten’ om daar vervolgens ‘logischerwijs’ en met het grootste gemak uit af te leiden dat bepaalde situaties afschuwelijk zijn.” Het is niet een beetje vervelend, nee, het is een ramp! En dan zijn er nog twee veel gebruikte irrationele denkwijzen: op de persoon betrekken en in termen van alles of niets denken. Deze automatische gedachten patronen kun je leren stoppen. Daarvoor zijn verschillende methodes. Ik heb een overzichtelijk filmpje van watchwellcast gevonden. Ik zou zeggen kijk en probeer.

Moeten maakt gek

Ik heb alle mag-nieten uit mijn tuin gehaald en vervangen door heerlijk geurende hyacinten – Lenette van Dongen

Moeten maakt gek
De titel van deze post is ook de titel van een boek van Albert Ellis en Wouter Brackx. Albert Ellis is de grondlegger van de Rationeel-Emotieve Therapie (1955), waar later de term Gedrag aan toegevoegd is. Dit boek stelt dat 90% van onze problemen emotionele problemen zijn en dan volgt de opmerkelijke stelling: we doen het zelf. De ellende en drama in ons leven veroorzaken we zelf door een irrationeel beeld van onszelf en de wereld. Ik denk dat dit wel waar is, maar toch wil ik het nuanceren. We doen het wel zelf, maar we waren ons er niet van bewust. Daarom gaat het opnieuw niet om iemand de schuld te geven ook jezelf niet. Je kunt de informatie en oefeningen in het boek gebruiken om nu een verandering in je leven door te voeren. En het is misschien makkelijker als je een handvat hebt om de irrationele gedachten op te sporen. Dat is nl. het woord ‘moeten’.

De kerngedachte van RET
“De kerngedachte van RET is dat we niet zozeer emotionele problemen krijgen door de gebeurtenissen en de daden van de personen om ons heen, als wel door de wijze waarop we dat alles opvatten. Die wijze is vaak star en niet flexibel. Zinnen waarmee we de situatie beschrijven bevatten vaak het woord ‘moeten’. Dat moeten is zo absoluut, bevat zo weinig speelruimte dat we daarmee een val zetten voor onszelf: de werkelijkheid komt eenvoudigweg niet overeen met ons denken erover en conflicten kunnen niet uitblijven. …. De RET laat zien dat er een andere manier van denken mogelijk is, waarbij wordt uitgegaan van de werkelijkheid, en waarbij u uw energie niet richt op het protest ertegen maar op uw pogingen tot daadwerkelijk veranderen van die werkelijkheid.”

Moetens opsporen
Dit boek is zowel een leerboek als werkboek. Al op de titel word je uitgenodigd om zelf je emotionele problemen aan te pakken. Het idee is dat we gaan ont-moeten. De laatste term is van Daniel Offman, maar dat terzijde. We gaan de zinnen bekijken waarin moeten voorkomt en een moeten dat niet anders kan. Het kan soms ook verpakt zijn als ‘zou moeten’, ‘hoort zo’ of ‘mag niet’ Bij elke zin waarin dat gebruikt wordt, gaan we kijken of het echt zo moet. Of met andere woorden ‘waar is het bewijs dat het zo moet’. De boodschap van dit boek is “dat een heleboel geestelijke ellende en ernstige emotionele beroering totaal onnodig zijn”.

“De drie fundamentele “moetens”, die emotionele problemen veroorzaken zijn:

Ik moet goede prestaties leveren en/of waardering van belangrijke mensen krijgen anders ben ik een onvolwaardig individu;
Jij moet mij eerlijk en netjes behandelen en het me niet erg lastig maken anders ben jij een waardeloos individu;
Het leven moet mij de dingen geven die ik wil en het moet mij behoeden voor pijn; anders is het leven ondraaglijk en kan ik nooit meer gelukkig zijn.”

Volgens de schrijver zijn deze algemene “moetens” volledig irrationele gedachten. En als die gedachten zoveel ellende voortbrengen, dan is het dus zaak om die gedachten niet meer te geloven en met constructievere gedachten te oefenen. Want als je de gedachten gaat onderzoeken, welke bewijzen vind je dan? Is er iemand als autoriteit die je deze dingen oplegt? Zelfs in onze wetgeving of de 10 geboden komen deze niet voor. Dus waardoor ben jij deze gaan geloven en als je er last van hebt, ben je bereid die gedachten aan een onderzoek te onderwerpen? Ben je bereid je ongelijk toe te geven? Dat je tot nog toe naar deze ‘moetens’ hebt geleefd, wil niet zeggen dat je het verder ook zo moet doen. En als je denkt dat het voor jou niet geldt, probeer dan iedere keer dat je in een zin ‘ik moet’ gebruikt, dat ‘moeten’ te vervangen door ‘ik wil’.

Het ego is het onware zelf

Ik denk, dus ik ben in de war. – TAO van Poeh

De macht van het ego laten afnemen
Voor vandaag wil ik nog verder ingaan op de rol van het ego. En daarvoor gebruik ik het boek “De kracht van het Nu” van Eckhart Tolle. Hij legt er heel duidelijk in uit hoe we in de war zijn geraakt door ons te vereenzelvigen met het denken. Volgens hem is het van belang dat je het ego herkent en het niet langer de macht laat overnemen. “Je kunt niet vechten tegen het ego en het gevecht winnen, net zoals je niet tegen de duisternis kunt vechten. Het licht van het bewustzijn is alles wat je nodig hebt.” Ons verstand is heel intelligent, maar aan die intelligentie zit ook een waanzinnige kant. Kijk maar naar de geschiedenis van de 20ste eeuw.

Het ego = het onware zelf
Hij gaat verder met de uitleg over het ontstaan van het ego: het onware zelf. Het begint met de woorden “ik” “mij” en “mijn” een onjuiste waarneming van wie je bent. Als je de illusie herkent, zal het oplossen. Als kind leer je jezelf te identificeren door je naam en later stel je “ik” gelijk aan wie je bent. Dan komen er gedachten over mij en mijn bij. Ook later “identificeren de meeste mensen zich helemaal met de onophoudelijke stroom van het verstand, van het dwangmatige denken waarvan het grootste gedeelte zich steeds herhaalt en zinloos is”. Volgens hem is de uitspraak van Descartes “ik denk, dus ik besta” een van de grootste misvattingen. Want je bent niet de denker, maar je kunt waarnemen dat je denkt.

Afgestemd op Radio “Krazy”
In een ander boek wordt het genoemd dat we continue op radio “KRAZY” staan afgesteld en het niet eens weten. We denken dat wij dat zijn. Maar dat is maar een deel van ons. En als je goed zou luisteren, dan is hetgeen je hoort ook niet altijd het beste voor je en soms zelfs schadelijk. Dus we horen constant commentaar, “een stem in het hoofd”. Verder is het egoïstische verstand volkomen geconditioneerd door het verleden. “Een van de meest fundamentele structuren van het verstand waardoor het ego zich kan manifesteren is identificatie. …. Een van de meest fundamentele niveaus van identificatie is die met dingen..” Omdat het hebben van dingen ons nooit echt kan geven wat we willen, blijven we streven naar meer. “Het onbeheerste streven naar meer, naar eindeloze groei, is een stoornis en een ziekte.”

Bewust worden van de gevangenschap van het ego
Het ego (het onware zelf) heeft ons denken overgenomen en houdt ons gevangen door de focus op het verleden, automatische patronen, angsten en zorgen en wil altijd iets hebben. Om uit dit gevangen zijn te komen, is het nodig om je bewust te worden van wat binnen jou gebeurt. “Als je het leven dat je bent, niet kunt voelen, ga je waarschijnlijk proberen dat op te vullen met dingen.” Dus ga jezelf observeren, vooral je relatie met dingen die je als ‘mijn’ aanduidt”. Hier volgen vragen die je op weg kunnen helpen, ook uit het boek van Eckhart Tolle.
– Hebben bepaalde dingen een zeker gevoel van belangrijkheid of superioriteit?
– Geeft een gebrek eraan je het gevoel dat je minder bent dan mensen die meer hebben?
– Ben je ontstemd of boos en voel je je op de een of andere manier minder waard als iemand anders meer heeft dan jij of als je iets kwijtraakt dat veel waarde voor je had?

Als je meer wilt weten, Eckhart Tolle heeft ook een cursus over zijn latere boek “Een nieuwe aarde” gegeven dat op youtube beschikbaar is.

Categorie: Mentale of rationele gezondheid