Wat niet geleerd is, moet herhaald worden

Tell me where your life hurts and where it works. And let’s see if we can integrate the two. (Zeg me waar je leven pijn doet en waar het werkt. En laten we kijken of we die twee kunnen integreren.) – Iyanla Vanzant

Hetzelfde blijven doen
Het ego is maar een deel van ons. Maar wel dat deel dat het voor het zeggen lijkt te hebben. Het lijkt erop dat we automatisch reageren. Zo kun je op dezelfde manier ruzie blijven maken als toen je 4 jaar oud was. Misschien met iets andere woorden, maar het principe blijft hetzelfde. Je kunt pas iets veranderen als je je van deze automatische piloot bewust wordt. Dat gebeurt vaak als je eigen gedrag teveel pijn gaat doen. Dat je op dezelfde manier niet bereikt wat je graag wil.
Je mag het automatische gedrag net zo lang blijven herhalen als je zelf wilt. Pas als jij er aan toe bent, om naar andere manieren te kijken, kun je dat uitproberen. Geen dag eerder. Dus als je er ondanks alle problemen en ellende aan wilt blijven vasthouden, dan mag dat. Dat automatisch systeem heeft zijn voordelen. Het lijkt allemaal op een vreemde manier toch onder controle te zijn.

Oefening in anders kijken
Als je er aan toe bent, kun je een simpele oefening proberen. In plaats van mensen in je omgeving iets kwalijk te nemen, boos te worden, te denken dat zij moeten veranderen, vul je deze zin in, geleend van Iyanla Vanzant, en herhaal je voor jezelf een paar keer. “Deze persoon ……., slim vermomd als idioot, is in mijn leven gekomen om mij …………. te leren. Iets dat ik op geen enkele andere manier kan leren.”

Nooit uitgeleerd
Even nog over Iyanla Vanzant zelf. Zij is het levende bewijs, wat mij betreft, dat je nooit uitgeleerd bent. En hoe hardnekkig het ego is en ons wil laten vasthouden aan wat we eenmaal geleerd hebben. Zij beschreef in het boek, dat ik in de vorige post noemde, hoe haar leven instortte en hoe ze dat te boven is gekomen. Ze werd dominee, ging boeken schrijven. Ze kreeg daarna succesvolle optredens in de Oprah show. Als je haar toen zag en haar boek hebt gelezen, kon je bijna niet anders denken dan, nou die vrouw heeft veel meegemaakt en er veel van geleerd. Zij was al haar ellende te boven gekomen en had ogenschijnlijk haar leven op orde, een mooi huis, verdiende miljoenen en hielp anderen. En toch, later is ze het opnieuw allemaal weer kwijt geraakt. Ze kreeg een aanbod voor een eigen show bij een andere tv-zender. Oprah vond haar daar op dat moment nog niet klaar voor, dus hun wegen scheidden. Bij de andere tv-zender werd haar show na een seizoen afgelast. Toen had ze ineens geen inkomen meer. En wat ze had, raakte ze kwijt aan de belastingdienst. Ook haar huwelijk hield geen stand en haar dochter overleed aan de gevolgen van kanker. Over die ervaringen heeft ze opnieuw een boek, Peace from broken pieces, geschreven, maar dat heb ik nog niet gelezen. En inmiddels heeft ze een nieuwe tv-show op het Oprah netwerk, OWN. Dat kun je via internet zien. Het hoopvolle is dat je steeds weer opnieuw kunt beginnen. In Amerika zijn ze wat dat betreft vergevingsgezinder.

Wat niet geleerd is, moet herhaald worden
Ook kun je hier goed een van de wetmatigheden van het leven zien, nl. wat niet geleerd is moet zich herhalen. Je kunt het vergelijken met eerst een kiezelsteentje tegen je voorhoofd, dan een grotere kei, dan een baksteen en als je het dan nog niet wilt of kunt oppakken ineens een hele muur waar je niet meer omheen kunt. Het leven biedt je steeds kansen, maar onder je lessen kom je niet uit. Het is aan ons om ze vrijwillig te ondergaan of pas na een hele serie tegenslagen. Zie je in je leven herhalingen of zit je vast? Blijf wakker, er is iets groters aan de hand.

Ego

Geluk is de afwezigheid van het ego. – Bron onbekend

Ego beschermt alles wat wij denken te zijn
Er valt nog genoeg meer over emoties te zeggen en daar kom ik ook nog wel op. Maar eerst ga ik naar het ego. Een begrip dat op verschillende manieren wordt gebruikt en waarover ook verschillend wordt gedacht. Maar iedereen kent wel zo’n persoon, waarin je onmiddellijk een groot ego herkend. De persoon is in zijn gedrag vaak wat pompeus of opgeblazen. Diva-gedrag is ook vaak ingegeven door het ego. En als twee ego’s botsen ontstaan de ergste conflicten.
Iedereen heeft een ego. Dat wordt vanaf onze kindertijd opgebouwd. Het ego heeft drama nodig. Daar groeit het van. Of beter gezegd daar wordt het belangrijker van. In het kort zou ik zeggen dat het ego alles beschermt waarvan wij vinden dat wij dat zijn. Soms kunnen we zelfs onszelf gaan zien als een zieke. Dat wordt dan onze identiteit, ons verhaal. En dat moet dan beschermd en verdedigd worden. Ik heb weleens op een forum voor reuma patiënten gekeken en me erover verbaasd hoe venijnig sommige mensen tekeer gingen tegen iemand die een suggestie deed voor een bepaald dieet. Helemaal neergesabeld werd die persoon, met woorden dan. Dan vroeg ik me af, wat is er aan de hand? Waarom kun je het niet gewoon proberen? Maar dat is het ego dat spreekt en diegene wil beschermen tegen aanvallen van buitenaf. Op een negatieve manier ontvang je een beloning door deze aanvallen. Al is het alleen maar dat je alles bij het oude kunt laten.

In het boek “One day my soul just opened up” van Iyanla Vanzant schrijft zij op de eerste bladzijde het volgende. (Ik heb het boek in het Engels en voor de leesbaarheid van dit stukje heb ik het zelf vertaald, misschien is er wel een andere vertaling beschikbaar.)

“Dit boek is gewijd aan het Ego, dat deel van ons dat zich zorgen maakt, in twijfel leeft, bang is, andere mensen beoordeelt, bang is te vertrouwen, bewijs nodig heeft, alleen iets gelooft als het uitkomt, faalt in het nakomen, weigert te doen wat het preekt, gered moet worden, slachtoffer wil zijn, zichzelf neerhaalt, de hele tijd gelijk moet hebben, en vasthoudt aan datgene wat niet werkt.”

Blijf wakker
In het boek beschrijft ze een weg van 40 dagen en 40 nachten naar sprituele kracht en persoonlijke groei. In het boek staan haar ervaringen met “tijdelijke gekte” in een periode dat haar leven instortte, een relatie werd beëindigd, ze besefte dat zij niet gelukkig was in haar baan etc.. Zij verdeelt de reacties die ze toen kreeg in 3 categorieën. De eerste was van mensen die haar bevestigden in haar boosheid en daar soms nog een schepje bovenop deden. De tweede van mensen, die haar advies gaven, wat zij uiteindelijk niet kon uitvoeren. En de laatste, slechts één persoon, zei “Blijf wakker, er is iets groters aan de hand”. Achteraf was dat het beste wat iemand tegen haar had kunnen zeggen.

Zie je hoe het ego bij jou werkt? De aanwijzingen zitten in die dingen waardoor je heel boos of diep beledigd of anderszins geraakt wordt.

Keuze

Je kunt jezelf tot een hoopje ellende maken,
Of je kunt jezelf sterk maken.
De hoeveelheid werk is hetzelfde.
Carlos Castaneda

Elke omstandigheid geeft een keuze
Iedereen, die met tegenslag te maken krijgt, heeft een keuze. Niet over de gebeurtenis op zich, want die is er. Maar je hebt altijd een keuze hoe je daarmee om wilt gaan. Het afgelopen jaar is voor mij een test geweest in die theorie. Ik dacht dat ik alles al wist en doorhad hoe ik met de klachten kon omgaan. Ik wist wat de klachten verergerde en wat hielp. En toch, vorig jaar mei ging toch ineens mijn knie weer opspelen. Deze keer besloot ik geen prednison spuit te nemen, maar gewoon eens te zien of ik met de opgedane kennis er nu achter kon komen wat er aan de hand is.

De negatieve spiraal
Nou, ik kan nu vast verklappen dat het geen gemakkelijk jaar is geweest. Het bleek om veel meer te gaan dan mijn knie. Niet dat uitdagingen op fysiek gebied niet groot waren, het deed ook van alles met mijn stemmingen, evenwicht en moed. Het lopen was moeilijk en daardoor ging ik activiteiten vermijden. Een simpel bezoekje aan de bibliotheek werd een grote onderneming. Na een paar keer proberen hield ik het voor gezien. En hoewel het niet echt bij me past, ging ik meer en meer activiteiten mijden. Een etentje kon nog wel, als ik er dichtbij kon parkeren, net als een bezoek aan de supermarkt of kapper. Maar een wandeling naar het strand, hoe graag ik dat ook voorheen deed, het was teveel en te moeilijk. En dat beïnvloedde mijn stemming. Er waren dagen dat ik me echt afvroeg of ik wel op zou staan, want dan begon er weer een moeizame dag. Uit dit moeras moest ik mezelf bij de haren omhoog trekken, net als de baron van Münchhausen. Door de situatie te accepteren, zoals die was, en er door gedachten geen extra lading op te leggen. Want de wereld verging niet.

Je geestelijke spieren testen
Ik bevond me nog steeds in de luxe situatie dat ik een dak boven mijn hoofd had, voldoende te eten en te drinken, kon nog steeds mensen bezoeken. Alleen moest ik over de drempel dat de “handicap” niet bij me paste. Dat ik pas weer iets ging doen als ik helemaal normaal alles kon. Maar ja, dat kon wel tot Sint Juttemis duren. En dat is een beperking die ik mezelf oplegde, niemand anders. Ik kon er ook iets anders mee. Namelijk, mijn geestelijke spieren testen. Kijken of ik datgene wat ik wilde ook kon met hindernissen. Dus hoewel een moeilijke en moeizame les, kan ik nu wel zien dat het me veel heeft opgeleverd. Dat het testen en oefenen van je geestelijke spieren net zo noodzakelijk is als van je lichamelijke spieren. Ik kies ervoor om mezelf sterk te maken en mijn geestelijke spieren elke dag aan het werk te zetten.

Gebruik humor als je bondgenoot
En als laatste is humor een sterke bondgenoot in deze situatie. Ik kon ineens zien dat ik met nog wat oefenen een subsidie-aanvraag kan indienen bij het “ministerie van gekke loopjes” van Monty Pyton. Door de situatie met humor te bekijken kan ik er beter tegen en uiteindelijk kan ik meer. Maak de keuze voor jezelf hoe je met jouw situatie wilt omgaan. En wil je even lachen, bekijk dan het youtube filmpje.

Ademhalingstechnieken

“Feelings come and go like clouds in a windy sky. Conscious breathing is my anchor.” ― Thich Nhat Hanh, Stepping into Freedom: Rules of Monastic Practice for Novices (Gevoelens komen en gaan zoals wolken in de lucht bij een behoorlijke wind. Bewust ademen is mijn anker.)

Bewust ademen
Thich Nhat Hanh, een boeddistische monnik verbannen uit Vietnam, is bekend geworden door zijn werk in Plum Village in Frankrijk. Ook natuurlijk door zijn boeken en lezingen, maar ik was het meest onder de indruk van zijn werk met mensen uit conflictgebieden. Bijv. door zowel Joodse als Palestijnse mensen te begeleiden in de trauma’s die het conflict aan beide zijden veroorzaakt. Door die begeleiding en het bewust maken dat de oorlog aan beide zijden slachtoffers maakt, levert hij zijn vreedzame bijdrage aan oplossingen voor het conflict. Hij wordt ook veel geassocieerd met mindfulness. Bij deze vorm van bewust ademen wordt de ademhaling alleen gevolgd. Er zijn geen inspanningen nodig, alleen het volgen van de ademhaling zoals die is, brengt iemand helemaal in het hier en nu. Er is geen concurrentie met ademhalingstechnieken. Het zijn verschillende wegen die naar een meer bewust leven leiden. Het ligt eraan welke manier voor jou goed is. Ik vind het alleen volgen van de ademhaling moeilijker dan gerichte oefeningen. Maar kies gewoon zelf wat je prettig vind.

Ademhalingstechnieken bij emotionele trauma’s
Ik vond onlangs nog wel een mooi voorbeeld wat bewuste ademhaling kan betekenen. In de documentaire “Free the mind” werd in een wetenschappelijk begeleid traject getoond wat de ademhaling kan doen bij emotionele trauma’s. Er worden een kind op de basisschool en een aantal veteranen na hun actieve dienst een tijdlang gevolgd. Bij het kind worden op school technieken gebruikt die uit de oosterse traditie komen en zo leert het kind zijn angst voor de lift overwinnen. De ca. 8 militairen krijgen een week lang ademhalings- en yoga oefeningen met begeleiding. De problemen worden vooraf in kaart gebracht en variëren van post traumatisch stress syndroom tot negativiteit. Een van hen haakt na een paar dagen af. Volgens eigen zeggen “omdat hij meer gaat voelen, dan hij denkt aan te kunnen”. Bij de anderen, die de week wel afmaken, worden na afloop resultaten gemeten, die beter zijn dan na de gangbare behandeling met voornamelijk medicijnen. Als je nieuwsgierig bent, kun je deze documentaire vast nog wel zien via programma gemist. Het werd uitgezonden door de VPRO/BOS.

Ademhalingskunst

“We moeten van binnen een reinigingsproces uitvoeren. In onze slaap raken we moeheid kwijt, maar de diepere stress blijft achter in ons lichaam. Sudarshan Kriya reinigt het systeem van binnenuit. Er ligt een groot geheim in de adem besloten – sri sri Ravi Shankar.”

Art of breathing
Eind 2005 verscheen er een artikel over sri sri Ravi Shankar in de Happinez. Toen ik dat gelezen had, heb ik me onmiddellijk opgegeven voor zijn cursus “The art of breathing”. In deze cursus worden verschillende ademhalingstechnieken geleerd en in een bepaalde volgorde uitgeoefend, de zgn. Sudarshan Kriya (http://www.artofliving.org/nl-nl/sri-sri-over-sudarshan-kriya) Je leert er veel meer dan die ademhalingen. De filosofie van Guruji wordt tussendoor meegegeven. De bedoeling is ook dat je zelf thuis doorgaat met de oefeningen. Het is als het goed is niet iets eenmaligs, maar onderdeel van je dagelijkse activiteiten. Ik ben er zelf nog wat wisselvallig in, maar ik mis het als ik het een tijdje niet doe. Het is moeilijk te beschrijven wat er met je gebeurt en ik denk ook dat het voor iedereen anders is. Ik beschreef weleens dat ik daardoor een “steviger midden” had gekregen. Ik hoefde niet meer met de stemmingen van mensen om me heen mee. Daarmee bedoel ik niet dat ik er onverschillig voor was. Nee, ik kon er wel aandacht aan geven, maar hoefde zelf niet in die emotie mee. Dat deed ik daarvoor wel en daar verloor ik heel veel energie mee.

Ademhaling maakt je bewust van gevoel en gedachten
Een van de dingen die je ook leert is dat de ademhaling de verbinding is tussen de gedachten, het gevoel en het lichaam. Het lijkt soms wel of wij eerder de boksbal van gedachten en emoties zijn dan de bokser. Zo zit je op de kast of in de put door een opmerking of gedrag van iemand anders. Het lijkt wel of je daar zelf helemaal niets aan kunt doen. Als je er teveel last van hebt, kan de ademhaling je helpen. Want door de ademhaling leren we ons bewust worden van gedachten en emoties. Wij zijn nl. niet onze gedachten en emoties, wij hebben gedachten en emoties. Vaak zijn we helemaal niet bewust waar we allemaal aan denken of wat we voelen. Dat lijkt een min of meer autonoom proces. Het is net als een weg waarover je dagelijks rijdt. Je let wel op het verkeer, maar de omgeving heb je helemaal niet in de gaten. Ik kon op weg naar mijn werk weleens plotseling denken, hè ben ik hier al? En dan had ik bepaalde karakteristieke objecten helemaal niet opgemerkt. Of ik zal ze wel gezien hebben, maar niet tot me door hebben laten dringen. Iets wat je iedere dag ziet, zie je soms niet meer. En dat is met gedachten en emoties ook zo. Ze zijn zo vertrouwd dat je ze niet meer echt opmerkt.
Dus er is winst te behalen met aandacht besteden aan de ademhaling. Als de Indiase filosofie je niet zo aanspreekt, zoek dan verder op bijv. op Youtube naar verschillende ademhalingstechnieken. Ik heb een voorbeeld opgenomen van de breath of joy, deze doe ik sinds kort af en toe en ik word er vrolijker van.

Maar zoek gerust verder totdat je er één vindt die bij jou past.

Mind over body?

Wat achter ons ligt en wat voor ons ligt, zijn slechts kleine aangelegenheden vergeleken met wat in ons ligt. ~Ralph Waldo Emerson

Alles begint met een gedachte
Dat alles begint met een idee wordt in het algemeen wel als gemeengoed geaccepteerd. De grootste gebouwen zijn gerealiseerd omdat iemand een idee had van wat er zou kunnen. Reizen naar de maan waren nooit ondernomen als niet iemand had bedacht dat dat wel een goed idee zou zijn. Dus we accepteren dat we met onze denkkracht heel veel kunnen realiseren. Nog net geen echte bergen kunnen verzetten, maar verder is er niet veel onmogelijk. Behalve wanneer het op ons eigen lichaam aankomt. Dan kunnen wij er niets aan doen en alleen aan de dokter vragen “maak mij beter”.

Mind over body?
Er wordt sinds 2011 wel onderzoek gedaan naar “the iceman” Wim Hof. Hij beweert nl. dat hij geleerd heeft zijn hartslag, bloeddruk en temperatuur zelf te kunnen regelen ongeacht de omstandigheden. Daarvoor heeft hij extreme experimenten uitgevoerd. “Hij beklom blootsvoets besneeuwde bergen, liep op blote voeten een hardloopwedstrijd boven de poolcirkel en stond ruim zeventig minuten in een bad met ijsklontjes. Wim Hof strijdt al jaren voor medische erkenning. Hij wil bewezen zien dat hij zijn immuunsysteem kan beïnvloeden, iets dat door de wetenschap voor onmogelijk wordt gehouden. Het wetenschappelijk onderzoek naar Wim Hof, beter bekend als The Iceman, heeft opmerkelijke resultaten geboekt, stellen wetenschappers van het UMC St Radboud”. bron Gezond 24.

Beperkende gedachten over het lichaam?
Stel je eens voor dat hij mensen technieken kan leren waardoor auto-immuunziekten door henzelf kunnen worden behandeld. Dat zet dan het hele medische denken tot nu toe op zijn kop. En stel je eens voor wat voor mogelijkheden en vrijheid dit mensen weer zal geven. Dan kunnen zij de vraag “maak mij beter” veranderen in “leer mij gezond te blijven”. Als hij klaar is voor zijn eerste groep studenten meld ik me meteen aan. Maar meer nog dan ik nieuwsgierig ben naar zijn technieken zou ik het geweldig vinden als iets wat wetenschappelijk voor onmogelijk wordt gehouden toch bewezen kan worden. Want volgens mij is alleen al het feit dat wij geloven dat iets niet kan, voldoende om het niet te proberen. Probeer eens te achterhalen door welke beperkende gedachten jij je laat leiden. En ben je bereid ze te onderzoeken?

Heeft het denken effect op het lichaam?

Een gezonde geest in een gezond lichaam – spreekwoord

Tussen je oren
Met de afgelopen stukjes begaf ik me al op glad ijs. En vandaag wordt het ijs nog gladder. Ik ging al uit van het feit dat het lichaam niet op zich staat. En dat het in staat is te reageren op onze stemmingen en emoties. Vandaag voeg ik daar ook nog het hoofd aan toe. Ik weet dat veel mensen helemaal die richting niet op willen en dat is hun goed recht. Toch vind ik dat ik er hier wat over moet zeggen. Want voor mij is het onbegrijpelijk om dat deel uit te sluiten. Ik was zelf ook verbaasd toen mijn huisarts mij aanraadde om een psycholoog te bezoeken. Er was eigenlijk geen normaler mens dan ik! Dus hoewel ik eerst dacht dat hij zich vergiste heb ik wel naar het advies geluisterd. En ik kwam er achter dat ik wel een heel sterk brein heb, maar dat ik emotioneel toch wel een en ander kon bijleren. Dus voor mij een waardevolle aanvulling. Later in de coachingsopleiding heb ik daar nog meer over geleerd. Dus het uitsluiten dat iets “tussen de oren zit” helpt je niet in je zoektocht om beter te worden. Dan moet je echt alle sporen durven na te gaan.

Wat heeft het denken te maken met je klachten?
Waarom er zo’n lading op het psychische deel zit? Het heeft vast te maken met in controle willen zijn. Je wilt doorgaan voor een weldenkend rationeel mens en niet voor een kneus. En wat heeft dat nou te maken met een fysieke aandoening? Dat is al helemaal uitgesloten. Het is ook niet dat iemand bewust iets doet om ziek te worden of bewust iets om het beter worden te vertragen. Zolang we niet bewust zijn, kan een emotie in ons blijven woekeren totdat het lichaam niet anders kan dan het naar buiten brengen. Ik spreek weleens mensen die denken er goed aan te doen om ellende, die hen ooit is overkomen, alleen voor zichzelf te houden. Ze beschrijven het als “er zit een deksel op en het is alleen van mij”. En denken dan dat het klaar is. Netjes opgeborgen en onder controle. Want als de deksel van de put zou worden gehaald, dan denken ze het niet aan te kunnen. En het lichaam is zo eerlijk dat het toch naar voren brengt wat opgelost moet worden. Voor iedereen die zo’n geheime put in zichzelf heeft, raad ik aan om er mee aan de slag te gaan. Je hebt het nl. al overleefd. Het is in je verleden gebeurd. Het kan je niet meer schade toebrengen als je het uit. Maar des te meer als je het in en voor jezelf verborgen houdt.

Categorie: Mentale of rationele gezondheid