Het kan geen kwaad optimistisch te zijn. Je kunt altijd later nog huilen.

Optimisme wordt overschat
Tenminste dat wordt weleens beweerd. Ik vond er zelfs een TedTalk over, The optimism bias die begint met de stelling dat mensen hun eigen kansen altijd beter inschatten dan dat ze zijn. Met een scheidingspercentage van ca 40% denken mensen die gaan trouwen toch niet dat het hen overkomt. Dat lijkt me alleen maar logisch. Want als je denkt dat het niet gaat lukken, dan kun je er maar beter niet aan beginnen. Maar zo schatten we veel in ons eigen leven niet realistisch in, maar optimistisch. Maar als het gaat om anderen, de economie of de maatschappij dan zijn we niet zo optimistisch. Dat geldt ook voor de kans dat onszelf iets overkomt bijv. door roken. Dat gebeurt vooral bij anderen. Als je dat combineert met de informatie van de vorige post, kun je misschien een verklaring vinden voor het feit dat we langer blijven hangen in een negatief gevoel. Als je iets nl. helemaal niet verwacht kan het schokkend zijn als het je wel overkomt.

Is optimisme dan aangeboren?
Als je de bovenstaande talk beluistert zou het wel zo kunnen zijn. Het is een feit dat mensen over het algemeen hun eigen kansen en kwaliteiten positiever inschatten. Dat leidt vaak tot succes. Als we een goede uitkomst verwachten, zijn we meestal beter af. Als we onze eigen mogelijkheden en kansen niet hoopvol inschatten, dan zouden we allemaal een beetje depressief zijn. Je verwachtingen leiden tot de gewenste uitkomst of je nu optimistisch of pessimistisch denkt. Er zijn veel voordelen aan optimisme aangetoond. Maar het kan geen kwaad om af en toe je roze bril af te zetten en in de termen van Edward de Bono “ook eens je zwarte hoed op te zetten”. Want als we volgens bovenstaande talk alleen maar het positieve zien, leidt dat tot risicovolle situaties. Maar wat is de spreuk ook al weer? Better to have loved and lost, than never have loved at all? Ik weet nog dat een caberetier bij het begin van een relatie alle boeken, cd’s etc voorzag van zijn eigen naam, want anders ging je er bij de scheiding maar om vechten. Dat is ook een manier, maar is het jouw manier?

Veiligheidsmaatregelen nemen?
Als we een nieuwe onderneming willen starten is het beter om niet in illusies te geloven, maar ook datgene wat mis kan gaan in kaart te brengen. Het hoeft je beslissing om toch te beginnen niet in de weg te staan, maar kan wel zorgen dat je wat veiligheidsmaatregelen hebt genomen. Je springt niet onvoorbereid in het diepe, maar hebt gezorgd dat je kunt zwemmen, weet hoe ver je moet zwemmen en of er een sterke stroming staat.

Voor mij is optimisme dus niet blind zijn voor wat er kan gebeuren, maar de positieve kant kiezen. Soms kun je er niets aan doen dat er iets mis gaat en veel dingen die mis gaan kun je van te voren niet bedenken. Dat kun je heel goed zien als je kijkt naar mensen die een eigen huis bouwen, het roer omgooien of iets anders helemaal nieuw beginnen. Als ze alles van te voren hadden geweten, waren ze er waarschijnlijk nooit aan begonnen. Mijn moeder zei heel vaak: als je alles van te voren wist, dan kun je met een kwartje de wereld rond. De werkelijkheid is dat het leven onvoorspelbaar is. Als je voelt dat je iets echt wilt, ga het dan vooral doen en bedenk hoeveel risico je kunt lopen.

Volgende keer: het pleidooi van Leo Bormans om vooral een optimist te worden. Hij heeft het vooral gekoppeld aan gelukkig zijn.

(Vandaag ben je jij, dat is waarder dan waar, er is niemand op aarde, die jijer is dan jij.)

Jezelf zijn
Ik houd ontzettend van de boekjes van dr Seuss, ik heb ze in het Engels. De moeilijkheid is dat ze niet zo maar in het Nederlands te vertalen zijn. Ik heb een poging gewaagd, maar ben er niet erg in geslaagd. Alle boekjes zijn helemaal op rijm geschreven, maar het Engels is niet moeilijk. Ik kan je in het bijzonder “Oh, the places you’ll go” aanraden. En dit boekje is wel in het Nederlands vertaald onder de titel “Gefeliciteerd, vandaag is het jouw dag!” Zijn boeken zijn voor kinderen, maar ook voor volwassenen heel leuk om te lezen. Als je je realiseert dat jij jij bent en zelf je weg kunt kiezen. Je kunt dan overal naar toe gaan, waar kun je dan wel niet allemaal terecht komen. Je beleeft ineens nieuwe avonturen en natuurlijk zul je soms bang zijn, zelfs “scared right out of your pants”. Maar dat geeft niet, want jij bent onderweg naar wat jij wilt en zoals alleen jij dat kunt. Het lijkt een simpel verhaaltje, maar het is een avontuur waar niet veel mensen aan durven te beginnen. Want we zijn te bang om de eerste stap te zetten. Opgevoed, zoals Anita Moorjani zegt, op een dieet van angst.

Wat weerhoudt ons ervan om onszelf te zijn?
In de kern gaat het er natuurlijk om dat we bang zijn niet goed genoeg te zijn en door anderen afgewezen te worden. Dat kan gaan over of je wel een naveltruitje aan mag. Als dan de reactie van een tijdschrift-mode-expert is dat je dat beter alleen kunt doen als je een platte buik hebt, ontstaat er meteen een actie (echt gisteren gezien) van mensen die vinden dat er geen regels zijn en dan juist dat truitje gaan dragen. Er zijn natuurlijk ook geen regels, maar waarom zou je deze regel dan bestrijden, daarmee bevestig je het juist.
Wij zijn voor hele dagelijkse dingen bang. Zullen we wel de juiste mode dragen, in de juiste buurt wonen, het mooiste huis hebben, helemaal perfect gestyled, genoeg vrienden hebben op sociale media en genoeg likes. Zijn we wel slank genoeg, leuk genoeg, mooi genoeg? Ik vind het voordeel van mijn leeftijd dat ik een heleboel van die thema’s naast me neer kan leggen. Maar ik ben toch teleurgesteld als ik mijn statistieken zie en dan nog altijd denk dat mijn schrijven beter moet zijn, het onderwerp toegankelijker etc. Maar de waarheid is dat dit bij me past. Dat dit een onderwerp is, waarvan ik veel weet en graag over vertel. Als er dan niet zo veel mensen willen luisteren is het toch jammer. Daar ga ik nog wel mee aan de slag. Misschien leer ik wel voor Google begrijpelijk schrijven.

Wat kun je doen?

• Accepteer dat je bent wie je bent. Uniek met unieke talenten en mogelijkheden.
• Stop met vergelijken. Het gras lijkt wel groener aan de andere kant, maar je kunt er eigenlijk niets van zeggen. Een vriendin van mij zegt dat ze eigenlijk niet met iemand anders wil ruilen en eerlijk gezegd geloof ik ook niet dat je daar gelukkiger van wordt. Zelfs nu, nu ik nog lang niet kan doen wat ik wil, is het nog nooit bij me opgekomen dat ik met iemand anders kan ruilen.
• Maak het beste van wat jij bent en kunt. Als jij houdt van tekenen of taarten bakken, doe dat dan met de meeste aandacht en zorg. Ik betrap me nog vaak op onderschatting van mezelf. Ik denk vaak dat ik niets bijzonders kan. Ik kan van alles wat, maar specifiek? Pas vroeg iemand me of ik geen boek wilde schrijven. Ik zei dat ik dat niet wist. In mijn ogen schrijven mensen zo snel een boek als ze iets hebben meegemaakt. Maar zoveel bijzonders maak ik niet mee. Toen zei ze “Ja, dat denk je. Voor jou is het niets bijzonders, maar dat wil niet zeggen dat het ook echt zo is.” Daar ben ik nog over aan het nadenken.
• Laat anderen maar praten. Mensen vertellen je zo gauw dat iets een slecht idee is of dat dat niet gaat werken. Als jij ervan overtuigd bent, dat jij het moet doen, laat je dan niet tegenhouden. Negeer het negatieve en vraag ze liever wat zij zouden kunnen doen om je verder te helpen.

Wat zou voor jou het beste om je eigen pad te volgen?