De omstandigheden, de goede en de slechte, moet men aanvaarden, wat niet belemmert dat men zijn leven eraan kan wijden de slechte te verbeteren. – Etty Hillesum
Herinneringen
De afgelopen week maakten twee mensen in mijn omgeving de opmerking dat ze eigenlijk niet met de herinneringen uit hun verleden wilden worden geconfronteerd. En daar ga ik dan een poosje over broeden. Voor mij is het nooit een vraag geweest of ik emotionele ballast wilde opruimen of niet. Ik was immers gericht op beter worden en ik wilde geen mogelijkheid onbenut laten. Ook al zag ik er niet meteen de noodzaak van in, ik ging het advies van mijn huisarts om een psycholoog te bezoeken niet uit de weg. En natuurlijk vroeg ik, ongeduldig als ik ben, de 2e of 3e keer of we al bijna klaar waren. Ik kan ook achteraf niet precies zeggen wat het me heeft opgeleverd, maar ik weet wel dat het geen verloren tijd is geweest.
Wat ik inmiddels heb geleerd:
– Het verleden is geweest. Je kunt het niet leuk hebben gevonden, iets hebben gemist, heel veel onrecht hebben meegemaakt, vanuit jouw perspectief iets rampzaligs beleefd of te maken hebben gehad met huiselijk geweld. Nu kan ik over dat laatste niets zeggen. Het lijkt me vreselijk moeilijk daar uit te komen, maar ik ken mensen bij wie dat is gelukt.
– Je hebt alles wat in je herinnering vreselijk was, al overleefd. Zo erg als het toen was, wordt het niet meer.
– Door er niet aan te willen denken, maak je duidelijk dat er nog een grote emotionele lading op die herinnering zit. Want als je er echt neutraal over zou kunnen denken, hoef je het niet uit de weg te gaan.
– De herinnering blokkeren kost heel veel energie. Dat kan alleen als je je adem inhoudt en ergens in je lichaam spieren verkrampt (zie ook de kracht van emoties).
– Als de effecten van tegenslag en trauma bij kinderen niet wordt behandeld dan levert het grote gezondheidsproblemen bij volwassenen. Kijk hiervoor nog een keer naar de TED talk van dr. Nadine Burke.
Wat kan je tegenhouden om deze herinneringen onder ogen te zien:
– een psycholoog heeft alleen kennis door studie, maar die heeft het zelf niet meegemaakt. Dat argument heb ik verschillende keren voorbij horen komen. Nou is dat natuurlijk gewoon een vooringenomen standpunt. Je weet niet of het zo is. Maar zelfs als het zo is, waarom zou je van die kennis geen gebruik maken? Waarom zou je er niets aan kunnen hebben?
– je denkt dat je het afgesloten hebt door er niet meer aan te denken. Maar iets wat je uit de weg probeert te gaan komt vaak op onverwachte momenten of manieren terug. Stel: je kunt niet leven met de herinneringen aan je tirannieke vader. Je wilt hem niet meer zien en niets meer te maken hebben met alle herinneringen aan hem. Dus je negeert alles aan hem uit je leven. Je hebt zelfs als hij overlijdt, niet de behoefte afscheid te nemen, want voor jou was hij al jaren dood. Maar al dit negeren heeft er niet voor gezorgd dat je iets verwerkt of afgesloten hebt. De herinnering en de bijbehorende emoties zijn nog net zo levend alsof je er zo weer mee te maken krijgt.
– je denkt dat je het niet zult overleven om terug te gaan naar die herinnering. Waarom zou je al die ellende weer oprakelen? Maar gek genoeg is dat de enige manier om het achter je te laten. Je kunt leren te accepteren dat het verleden was zoals het was. Dat was niet goed en je hoeft het ook helemaal niet goed te vinden. Maar het is gebeurd en je kunt het niet meer veranderen. Maar je kunt wel veranderen hoeveel invloed het nu nog op je heeft.
Is het zinvol om het verleden te herleven?
Nou ja, als je dit blog vaker leest ken je de paradox. Ja, want het is niet waar dat het verleden je nu nog iets kan aandoen. De waarheid is dat je het aankunt. Je hebt het al een keer beleefd, maar toen had je niet de mogelijkheden van nu. En als je er verdrietig of boos van wordt, daar zul je niet aan onderdoor gaan. Jezelf toestemming geven om die gevoelens weer te voelen, maakt dat je je uiteindelijk veel beter voelt. Want we kunnen niet selectief emoties blokkeren. We blokkeren naast verdriet en boosheid ook vreugde en liefde. Door alle emoties te voelen, leven we weer. Dus huil twee dagen, een week om wat niet had mogen gebeuren en je zult door je tranen heen weer lachen, ook als je geen Margrietje heet. ( Het liedje van Louis Neefs is natuurlijk wel heel oud, maar misschien vind je het nog op YouTube.)