En dat is dan je familie

Kun je van een zwart schaap een witte trui breien? Uit “En dat is dan je familie” van Ed Nissink

De ene familie is de andere niet
Deze keer weer een klein boekje getiteld “En dat is dan je familie” over de relatie die nooit eindigt. Het is een met humor geschreven boekje over wat je allemaal in je familie kunt leren en ook dat de patronen en overtuigingen je behulpzaam of in de weg kunnen zitten, helemaal afhankelijk van hoe jij het hebt ervaren. Een voorbeeld: “Het kind dat altijd zijn bord moet leegeten, bijvoorbeeld omdat het dagelijks wordt vergeleken met kinderen in landen waar niet genoeg eten is, kan daar geheel onaangetast v.olwassen mee worden, een ernstige vorm van boulimia, anorexia of zwaarlijvigheid ontwikkelen, verslaafd raken aan drank of andere harddrugs, volmaakt gelukkig worden, een succesvolle carrière krijgen, zijn eigen gezin vermoorden, jong sterven of meer dan honderd jaar oud worden. …. Het heeft alles te maken met de keuzen die het gaat maken op basis van die verplichting om altijd zijn bord leeg te eten, in combinatie met alle andere factoren die zich in zijn jeugd en later voordoen. Onbegonnen werk, zoals je ziet, om dat in kaart te brengen en op basis van die gegevens voorspellingen te doen over het verdere verloop van deze persoon, ook al wordt dat nog steeds door allerlei wetenschapsgebieden (vooral de psychologie) geprobeerd. Ieder kind is anders, iedere ouder ook; elke familie heeft zo zijn eigen eigenaardigheden, gewoonten, patronen, strategieën en gezamenlijke overtuigingen”.

Daarom kan ik me na ruim 20 jaar dus nog steeds verbazen over de patronen bij mijn schoonfamilie. In mijn eigen familie, die net zulke, maar dan andere eigenaardigheden hebben, valt het me toch minder op. In het boekje vind je een paar voorbeelden van hoe die patronen ontstaan. Wat moet je ermee? Het lijkt erop dat je in je verdere leven steeds weer mensen aantrekt, die lijken op je familieleden. En als je last hebt van die patronen, kun je maar beter erkennen en herkennen waar het vandaan komt. Natuurlijk zonder iemand de schuld te geven. Neem de ver-antwoord-elijkheid voor je eigen gedrag, dan vind je een nieuw antwoord en kun je je eigen gedrag veranderen.

Zijn tips om er iets mee te doen.

Herken je eigen aandeel in het geheel. Dus niet: Wat doe jij om mij kwaad te maken? Maar: Wat doe ik om zo kwaad te worden?
Loskomen van beperkende banden. Dus niet: Als Fred niet onmiddellijk ophoudt met mij te kleineren, ga ik bij hem weg. Maar: Waar kies ik op dit moment voor? Wil ik bij Fred blijven? En zo ja, neem ik zijn kleinerende opmerkingen dan voor lief?
- Maak keuzen. Dus niet: Ik kies voor Lenny, maar baal ervan dat ik Hans niet heb. Maar: Ik kies ervoor om liefde te voelen voor de mensen waarvan ik houd.
- Zoek de humor en relativeer. Dus niet: Wat een rotweer zeg! Nu kan ik niet naar buiten. Maar: Welke boeken heb ik die ik nog wil lezen?
- Lach om jezelf. Dus niet: Gadverdamme, alweer een vetrolletje erbij. Maar: Eens kijken hoeveel vorken ik tussen twee van die vetrolletjes kan vastklemmen zonder mijn handen te gebruiken.
- Laat het ze weten. Dus niet: ik word doodziek van dat gemanipuleer van mijn vader. Maar: Pap, weet je dat je je neus altijd een beetje optrekt als je aan het klagen bent? Heb je daar wel eens op gelet?
- Speel eens het familiespel (de uitleg staat in het boekje, maar je kunt er ook je eigen fantasie op loslaten). Dus niet: Wat moet ik in vredesnaam met mijn familie aan? Maar: Heb ik nog karton, lijm en sateh-stokjes in huis.
- Geef jezelf wat je nooit kreeg. Dus niet: Jij moet mij liefde geven. Maar: Ik geef mezelf liefde. Als jij dat ook doet, is dat hartstikke mooi meegenomen.
Net als Ed Nissink wens ik je een leerzame familie toe.

Het verleden volledig herinneren

Ik heb het verleden opnieuw verzonnen om de schoonheid van de toekomst te zien. – Louis Aragon

Terug naar de toekomst

De dingen die wij ons het beste van het verleden of eigenlijk altijd onthouden zijn die gebeurtenissen met een grote emotionele lading. Dat is niet objectief en zeker niet de enige manier om je dingen te herinneren. De dingen uit je verleden waaronder je jezelf gebukt hebt laten gaan zijn wel gebeurd, maar misschien niet helemaal met de kleur die jij er aan hebt toegevoegd. En van die kleuring heb je zelf last, voel je je tekort gedaan of voel je nog wrok. Het is belangrijk voor jezelf om dat filter los te laten en je het hele verleden te herinneren. In “Taal van de liefde” staat een oefening ’terug naar de toekomst’. Jawel, zoals in de film met Michael J. Fox. Herinner je dat nog? In de film gaat de hoofdpersoon terug naar het verleden, verandert één ding ( als ik het me goed herinner een rake klap in plaats van weglopen) en ziet bij terugkomst in het heden dat zijn hele toekomst is veranderd.

Stel je eens voor dat je dat ook zou kunnen, in een tijdmachine terug naar de toekomst? Wat zou je willen veranderen? Onderstaande vragen en suggesties zijn overgenomen uit het boek “Taal van de liefde”.

Breng als het even mogelijk is een bezoek aan uw geboorteplaats of lagere school. Als dat niet gaat, schrijft u alles op wat u zich ervan kunt herinneren. Weet u nog hoe de stad of school eruit zag? En wie u daar hebt gekend?
Wie was uw favoriet onder de docenten? Waarom?
Kook een gerecht waar u als kind dol op was.
Wat was de lievelingsmuziek van uw vader? en uw moeder? Is er een bepaalde soort muziek of bepaald nummer dat u zich heel goed kunt herinneren? Ga in een platenzaak (of het internet) op zoek naar de muziek die u zich van thuis herinnert.
Werd er gedanst bij u thuis? Waarop? Wanneer hebt u voor het laatst gedanst?
Wat waren uw favoriete uitjes met de rest van het gezin?
wat voor foto’s hebt u van uw familie? Waar zijn ze? Welke herinnert u zich het beste? Wat vertellen ze u?
Wat was uw favoriete verjaardagsfeestje?
Kunt u zich een tv-show of films herinneren die u samen met de rest van uw familie gezien hebt? Kunt u die nu nog bekijken. Naar wat voor tekenfilms keek u?Is er een film die u herinnert aan uw kinderjaren? Zou u er nu nog naar kijken?
Welke dingen zou u willen veranderen als u terug kon gaan in de tijd? Waarom? Bent u daar zeker van?
Welke aangename periodes uit uw eigen verleden zou u nog eens willen bezoeken?
Wat zou u in uw eigen gedrag willen veranderen?
Is er iets dat u zou willen zeggen tegen iemand uit het verleden? Noem 3 dingen.

Hoe zag het ouderlijk huis eruit? Waar stond het? Hoe zag uw kamer eruit? Wat had u aan de muren hangen?
Op welke filmster was u verliefd? Met welke band dweepte u?
Met wie was u destijds bevriend? In welk opzicht waren hun huizen anders dan uw ouderlijk huis?
Hoe waren de zondagen voor u als kind? En hoe zijn ze nu voor uw ouders?
Wie in het gezin luisterde echt naar u?
Bewaarde uw moeder ooit iets wat u voor haar had geschreven?
Hebben uw ouders u ooit uit een lastig parket geholpen? Hoe?
Wat voor soort kind was ? Schuchter? Luidruchtig? Dromerig?
Hielden uw vader en moeder van elkaar? Hoe weet u dat?
Pronkte uw vader met u of een van uw eventuele broers of zussen?

Goed, je kunt er zelf nog meer bedenken, maar dan krijg je een idee van wat er bedoeld wordt. Vooral de vraag wat ik zou willen veranderen heeft me nog wel bezig gehouden. Als je zin hebt, neem de tijd om de vragen te beantwoorden en een zo volledig mogelijk beeld van je verleden te krijgen. Soms kom je tot verrassende inzichten.

Argwaan elimineren

Wie door de bril van de argwaan kijkt, ziet rupsen ook in de zuurkool zelfs. – Wilhelm Busch

Hoe ontstaat het argwaan filter?

Volgens Mark Bryan “ontstaan verdenkingen in de vroegste jeugd, als iets van de gezinsinteractie het kind belet gevoel van eigenwaarde te ontwikkelen. Cognitieve psychologen geloven dat het zelf een wereldbeeld opbouwt aan de hand van de antwoorden op 4 fundamentele vragen.

zijn andere mensen een gevaar vor mij, of kan ik hen vertrouwen?
is de wereld als geheel goed- of kwaadaardig?
is het leven zinvol of zinloos?
ben ik waardevol of waardeloos?

….. In sommige gezinnen – met name gezinnen waarin gewelddadigheid de toon zet – veranderen de antwoorden op deze vragen dagelijks en soms zelfs van uur tot uur, zodat het kind voortdurende op zijn hoede moet blijven.

Een andere belangrijke factor voor het vermogen van kinderen om zich veilig te voelen en lijn te ontdekken in de realiteit, zijn de beperkingen die een gevolg zijn van hun nog onvoltooide ontwikkeling. Zij hebben grote moeite met het verzoenen van de vele identiteiten van de volwassenen in hun omgeving omdat hun vermogen tot abstract denken nog bezig is zich te vormen.

…. Combineer het beperkte begripsvermogen van het kind met de misleidende speurtocht naar causaliteit en iemand die we de schuld kunnen geven, plus onze algemeen narcistische cultuur en we beschikken over alle ingrediënten voor een koppige ‘antigezinscocktail’. ”

Het kind ziet zichzelf als middelpunt en denkt dat alles wat er gebeurt om hem draait. Een kind is koning in zijn eigen ogen en kent nog niet alle feiten, kan ook de overwegingen van volwassenen niet overzien of begrijpen. Dus als er iets gebeurt dan denkt het kind dat het door hem komt. Of het nu een scheiding van de ouders, een ruzie of een ongeluk is. Het kind kan niet anders dan denken dat het hier iets mee te maken heeft en boos of verdrietig worden omdat aan zijn behoefte niet wordt voldaan. Dat hoeft niet terecht te zijn, maar dat is wat er gebeurt. En omdat heel veel ouders druk zijn met hun eigen sores, kan er heel gemakkelijk een argwaan filter ontstaan. Het kind voelt zich bijv. achtergesteld en met die gekleurde bril wordt dat steeds weer bevestigd.

Film noir achter ons laten

In de meeste gezinnen zijn de bedoelingen goed. We praten hier niet over situaties van mishandeling en misbruik. Dan is er een heel ander traject nodig en misschien helemaal geen reden een breuk in de familie te herstellen. Maar in alle andere situaties kan een breuk pas hersteld worden als we het argwaan filter afdoen. In het boek worden daar twee voorbeelden voor gebruikt, de film noir (met argwaan filter) en de literaire komedie.

“In een film noir is achterdocht het bepalende gezichtspunt. De films spelen in op de diepste angsten van de toeschouwer voor wat mensen elkaar aan kunnen doen. Alles van de muziek tot de belichting werkt mee aan om niets te laten zijn wat het lijkt. … In uw familie noir –scenario zijn de personages voornamelijk slachtoffer van hun omstandigheden en geeft hun argwaan hen het gevoel machtig te zijn. … Een eeuw lang hielpen experts ons te zoeken naar de traumatiserende invloeden binnen het gezin, in plaats van ons te helpen oog te krijgen voor de positieve en sterke punten.”

Het is dus tijd om de film noir achter ons te laten en met een andere bril naar het verleden te kijken. “Filosoof Kenneth Burke ontdekte in de literaire komedie een visie, die even menselijk als scherpzinnig is, en even rijk aan mededogen en humor als genadeloos helder met betrekking tot de manieren waarop mensen elkaar beduvelen, uitbuiten of fysiek of emotioneel mishandelen. …. Burke noemt zijn versie van deze levenshouding “Een komisch aanvaardingskader”. …. Als we eenmaal zijn opgenomen in deze komische cirkel verandert de wereld omdat we bevrijd zijn van veroordeling en schuld, zonder dat ons inzicht wordt vertroebeld en zonder dat we ons overgeven aan ontkenning.”

Om een breuk in de familie te herstellen is het nodig het argwaan filter af te doen. Want met hetzelfde filter op kan de uitkomst niet anders zijn dan wat het was. In plaats van naar je eigen film noir te blijven kijken, heb je humor, mildheid en mededogen nodig. Je ouders zijn ook maar mensen. Ze zijn niet perfect. Hoewel ik zelf wel wat ouders ken, waarbij ik denk dat hun kinderen wel heel veel moeite zullen hebben om een beetje normaal leven op te kunnen bouwen, maar dat terzijde.

Je focussen op wat er wel was, accepteren dat het niet perfect is en dat je zelf in staat bent om er dingen bij te leren nu je volwassen bent.

Het argwaan filter

Er is misschien wel nooit genoeg vader. Dit was mijn vader. Dat moet genoeg zijn. – vrij naar Marilyn French in “Haar moeders dochter”

Familietaal

In zijn boek “Taal van de liefde” maakt psycholoog Mark Bryan duidelijk dat een breuk in families kan komen door een verschil in taal en het ontwikkelen van een argwaan-filter. Ik had nu ook kunnen kiezen voor het boek dat John Cleese met zijn psychiater schreef: “Hoe overleef ik mijn familie”. Ik kan het je wel aanraden om meer inzicht te krijgen. Het is sinds eind jaren 80 nog steeds een bestseller.

Ik heb voor dit boek gekozen omdat het de nadruk legt op het opnieuw verbinden met familie na een breuk of als er langere tijd geen contact is geweest. Ik heb dit boek al lang, maar denk niet dat mijn vader het had willen lezen of iets met de adviezen van dit boek had willen doen. Maar voor iedereen die het wel wil, is het de moeite waard. Families delen vaak een gecodeerde taal, die zich voor een ander vreemd aan kan doen. Zoals mijn partner altijd zegt over mijn familie “als ze een grapje maken, dan moet je opletten, want dat is belangrijk”.

Het argwaan filter

Volgens Mark Bryan, die deze materie zowel in zijn beroep als privé heeft leren kennen, begrijpen kinderen de taal van hun ouders vaak verkeerd. De zorg, aandacht en liefde van ouders wordt vaak niet zo uitgesproken, maar uit zich in vragen of acties. En omdat kinderen kinderen zijn, vertalen ze die liefde onjuist en bekijken ze de acties en woorden van hun ouders vaak met een argwaan-filter. Als voorbeeld geeft hij in het boek dat zijn vader hem altijd vroeg welke route hij naar huis ging nemen. Door zijn filter zag hij dat als bemoeizucht, alsof hij dat zelf niet kon uitvinden. Pas veel later zag hij er de zorg van zijn vader in dat hij goed thuis zou komen en een gemakkelijke reis zou hebben. Zo zijn er natuurlijk heel veel voorbeelden te verzinnen. Je kunt je sowieso heel erg vergissen met het zelf invullen van de handelingen van iemand anders. Om met Miquel Ruiz te spreken: maak geen veronderstellingen. Je kunt het beter vragen dan je eigen conclusies te trekken en je dan steeds meer te ergeren aan die ander. Terwijl jij zelf de conclusie hebt getrokken en niet gecheckt hebt of het wel juist is. Maar met het argwaan filter op ben je zo overtuigd van je gelijk dat je er niet eens aan denkt dat het wel eens anders zou kunnen zijn.

Schrijfster Toni Morrison maakte het voor mij in een interview duidelijk toen ze iets zei in de trant van “Iedere keer als mijn kinderen de kamer in kwamen, ínspecteerde ik of ze niet vuil waren, kleding nog heel was etc. Wat kinderen dan denken is ‘er is iets niet goed met mij’. Het enige wat voor hen telt, is of je ogen oplichten als zij binnenkomen. Of je blij bent dat zij er zijn.”

Ik vond een voorbeeld van een botsing in een familie op youtube. Omdat de meeste bezoekers niet doorklikken, vertel ik er iets van. Als je kijkt, wordt het duidelijker.

Het is een aflevering van ‘Everybody loves Raymond”, waarin vader Frank de opdracht van zijn vrouw heeft gekregen om het huis van zoon Raymond te schilderen. Na wat tegensputteren gaan Raymond en zijn broer Robert met frisse tegenzin ook aan de slag. Frank is negatief in zijn commentaar op beide zonen. En Raymond waarschuwt hem steeds “dat het zijn huis is en hij bepaalt”. De bom barst uiteindelijk als blijkt dat Frank de verfkleur geel heeft uitgezocht voor de buitenkant van het huis. Geel is niet afgesproken en het is zijn huis, dus vader is ontslagen. Als je niet de hele aflevering wilt zien, kijk dan vanaf minuut 17, om te zien hoe Raymond zijn vader weer bij het project probeert te betrekken. Zijn vader blijkt verrassend goed nagedacht te hebben over de kleur. Als Raymond vraagt waarom hij dat niet gewoon heeft gezegd, zegt Frank: “Ik heb gelijk, dus als ik geel kies moet dat voor jou genoeg zijn”.

Als je tot het eind kijkt (ongeveer 5 minuten) , moet je weten dat Robert heel bang is voor wespen. Ik heb er heel erg om kunnen lachen.

Volgende keer meer.

De toverkeuken

Niet veel tijd en inspiratie vandaag. Daarom een stukje uit: Meesterschap in Liefde – Don Miquel Ruiz. Meteen het beste relatie advies dat je kunt bedenken.

De toverkeuken
Stel dat je thuis een toverkeuken hebt. In die toverkeuken is het mogelijk elk voedsel van waar dan ook ter wereld te hebben, en net zoveel als je ervan wilt. Je hoeft nooit te piekeren over wat je zult eten, want alles wat je wenst, staat direct voor je neus. Je bent heel gul met al dat eten en geeft het onvoorwaardelijk aan anderen, maar niet omdat je iets anders terugverwacht. Wie er ook maar bij je thuis komt, geef je te eten, gewoon omwille van het plezier je eten met anderen te delen. Je huis is altijd vol mensen die in jouw toverkeuken komen eten.

Op een dag klopt er iemand op de deur. Je doet open en daar staat iemand met een pizza in zijn handen die zegt “Hé, zie je die pizza. Die krijg je van mij als je mij verder greep laat hebben op je leven. Als je gewoon doet wat ik wil, zul je nooit verhongeren, want ik zal je iedere dag een pizza brengen. Je hoeft alleen maar goed voor me te zijn.”

Hoe denk je dat je zult reageren? In jouw keuken kun je iedere dag dezelfde pizza krijgen – zelfs een betere. Maar niettemin komt deze persoon naar je toe en biedt je een pizza aan als je goed voor hem bent. Je begint te lachen en zegt: “Nee, dank je! Ik heb jouw voedsel niet nodig, ik heb zelf volop eten. Je kunt binnenkomen en eten wat je wilt en daar hoef je niets voor te doen. Dus denk niet dat ik ga doen wat jij wilt dat ik doe. Niemand kan me met eten manipuleren.”

Stel nu precies het tegenovergestelde voor. Er zijn al een paar weken verstreken waarin je nauwelijks iets te eten hebt gehad. Je krepeert van de honger en je hebt geen geld om iets te eten te kopen. De persoon met de pizza staat voor je deur en zegt: “Hier heb je eten. Je kunt het krijgen, en iedere dag opnieuw, als je doet wat ik zeg.” Je ruikt het eten en je bent uitgehongerd. Je besluit te pizza te accepteren en te doen wat de ander je vertelt te doen. Je eet de pizza en de ander zegt: “Je kunt er meer van krijgen, maar dan moet je wel blijven doen wat ik wil dat je doet.”

Je hebt vandaag te eten, maar morgen misschien niet, dus je gaat ermee akkoord alles te doen wat je kunt om maar eten te hebben. Je kunt een slaaf worden van eten, omdat je voedsel nodig hebt maar er geen geld voor hebt. Maar na een tijdje krijg je twijfels. Je denkt: hoe red ik het zonder mijn pizza. Ik kan niet zonder mijn pizza leven. Stel je voor dat mijn partner de pizza aan iemand anders geeft – mijn pizza.

Denk je nu eens in dat we het niet over eten hebben, maar over liefde. Je hebt een overvloed aan liefde in je hart. Je hebt liefde, niet alleen voor jezelf maar voor de hele wereld. Je hebt zoveel liefde, dat je niemands liefde nodig hebt. Je hebt onvoorwaardelijk lief, bij jou is geen sprake van als.

….
Maar wat gebeurt er als je hongert naar liefde, als je niet al die liefde in je hart hebt? Degene aan je deur zegt: “Wil je een beetje liefde? Nou, die kun je krijgen, als je maar altijd doet wat ik je zeg.”
….
Je hart is als die magische keuken. Als je je hart opent, blijk je al alle liefde te hebben die je nodig hebt.

Trek positieve mensen aan

Het effect van positiviteit

Het achtste recept: trek positieve mensen en situaties aan. Voor je welbevinden en gezondheid is het belangrijk dat je omgaat met mensen, die je je goed laten voelen. “Hoe je met je relaties omgaat, is afhankelijk van hoeveel energie je hebt. … Mijn recept gaat verder dan een plan opstellen of een verlanglijstje maken met de wenselijke eigenschappen van een geliefde, vriend, vriendin of baan. Mijn recept vereist dat je energie duidelijk waarneemt en het signaal dat je overbrengt bijstelt.”

De eerste wet van de aantrekkingskracht is: We trekken aan wat we zijn. Dus wil je positievere relaties, begin zelf met positiever worden. Wil je vrede? Wees vredig.

Het is gemakkelijk om een ander de schuld te geven van een moeizame relatie. De ander heeft gewoon geen goede communicatievaardigheden of is bot, onattent of egoïstisch. Je kunt hier uiteraard elke term invullen die voor jou van belang is. Toch is het ook net zo belangrijk om te kijken naar wat jij uitzendt. Het kan geen kwaad je af en toe eens af te vragen “Hoe leuk ben ik om mee te leven?”

De kracht van woorden

Bijna iedereen kent wel de experimenten met water van dr. Masaru Emoto. Het bleek dat water, waartegen positieve woorden als “liefde” waren gezegd of die klassieke muziek hoorden, in bevroren toestand prachtige kristallen opleverden. Terwijl als er negatieve woorden zoals “ik haat je” tegen gezegd werd, onregelmatige vormen in het ijs te zien waren. Ik heb een boek met de foto’s van beide uitkomsten. Ik vond een artikel uit 2012, waarin hij ook met rijst deze experimenten heeft gedaan. Er zijn verschillende mensen die dit experiment ook hebben gedaan en via youtube de resultaten laten zien. Wat is jouw conclusie hierover?

Als je denkt dat het niet waar is, dan hoef je er niets mee. Maar als je denkt dat er toch wel iets van waarheid in kan zitten, is het misschien belangrijk dat je je eigen woorden zorgvuldig kiest en ook grenzen stelt aan wat er tegen jou gezegd wordt. Want voor zo’n 70% bestaan wij ook uit water.

Je bent verantwoordelijk voor jouw deel van de relatie

We kunnen, net als bij de posts over emoties, bedenken dat wij zelf de sleutel in handen hebben hoe mensen met ons omgaan en wij met hen. Niemand kan je iets laten voelen, tenzij jij hen toestemming geeft. Deze uitspraak heeft me lang bezig gehouden, en pas recent zie ik er de waarheid van. Je hoeft niet te reageren of boos/verdrietig/ blij te worden omdat een ander iets doet. Daar kies je voor. En nu hoor ik je denken, ja maar dat kan ik toch niet over mijn kant laten gaan. Maar heb je ooit gemerkt dat de situatie daar beter van werd? Wel heel belangrijk, als jij je anders gedraagt hoeft de ander dat niet (meteen) te accepteren.

Ik geef je een voorbeeld. Een man gaf zijn ex-vriendin een bloemetje. Maar zij was niet blij met het cadeau. Voelde zich niet in staat iets objectiefs naar hem te zeggen en liet dat haar moeder doen. Haar moeder woonde bij hem in de flat. Dus toen ze elkaar tegen kwamen bij de lift, meldde zij hem dat het niet op prijs werd gesteld, dat hij nog contact zocht, haar cadeaus gaf etc. Haar dochter wilde niets meer met hem te maken hebben. En daarop werd hij zo boos, omdat zij het niet zelf zei, er volgens hem geen aanleiding was etc. Hij schreef haar een brief om kenbaar te maken hoe gekwetst zij hem had en haar te overtuigen van zijn goede bedoeling. De brief kwam ongeopend terug. Nog meer aanleiding om boos te worden en gelijk te willen halen. In dit geval liep het met een sisser af, maar zie je hoe dit ook had kunnen ontaarden in een drama. En het begon met een, naar ik aanneem, goed bedoeld bloemetje.

Welke positieve veranderingen zou je zelf kunnen maken?

Zorgsyndroom

Er is een mooi woord voor het gedrag van mensen die voor anderen willen beslissen: het zorgsyndroom. uit Je ouders op je schouders van Ed Nissink

Bemoeizorg
Opvoeden houdt niet op bij je ouders. In een gezin zie je oudste kinderen, zoals ik, heel snel de opvoedende rol naar jongere zusjes en broertjes overnemen. Mijn zussen noemden me later “bemoeialbum”. 🙂 Ik zei weleens dat vrouwen niet ophouden met het opvoeden van hun kinderen, hun man en omgeving worden ook al snel omgedoopt in ‘verbeterprojecten’ En meestal blijft het binnen de perken, omdat andere volwassenen kunnen aangeven dat ze het niet willen.
Maar onze overheid heeft ook veel bemoeizorg ingericht. Ze noemen Nederland niet voor niets het land van het ‘bestraffende vingertje’. We staan gauw klaar met een oordeel over wat kan of niet kan. En er is heel veel geregeld, wat je met je geld moet doen, je gezondheid, je overlijden, je woonsituaties enz.. Afwijkend gedrag wordt bestraft, soms zelfs zwaar bestraft. Wat je gezondheid betreft moet je ook de regels volgen. Als je je eigen weg wilt kiezen kun je rekenen op heel veel en grimmige reacties. We kunnen maar moeilijk accepteren dat mensen soms een andere weg willen gaan, ook al schaden ze er niemand mee, hooguit zichzelf. We vinden inmiddels wel dat mensen mogen kiezen om hun leven te beëindigen, maar dan wel volgens een procedure. Het hele kabaal rondom Syvia Millecam staat me nog voor ogen. Haar alternatieve behandelaars waren fout en hebben haar een kans op genezing ontnomen. Terwijl bijna tegelijkertijd een andere actrice, Guusje Nederhorst, ook aan borstkanker overleed, nadat zij wel de gangbare behandeling had gevolgd. Haar behandelaars konden er helaas niets aan doen. Natuurlijk zijn geen twee gevallen identiek en is het niet iedereen gegeven van een ziekte te herstellen, welke behandeling hij of zij kiest.

Zorgsyndroom
Terug naar het begrip zorgsyndroom; volgens de schrijver is dit “een van de grootste vormen van minachting en gebrek aan respect”. We gaan voor iemand zorgen, die daar niet om heeft gevraagd. De zorgmijders, zoals ze genoemd worden, worden toch door een team in de gaten gehouden en zo gauw het kan worden ze in het systeem opgenomen. Dat heeft natuurlijk ook goede kanten voor wie wil. Iedereen is geschokt als een vrouw in Rotterdam 10 jaar lang dood in haar huis heeft gelegen. Maar dat is mijns inziens meer een gebrek aan sociaal netwerk en sommige mensen kiezen daar zelfs voor. Liever alleen dan met ongewenste bemoeienis. Waarom zouden we er zo door geschokt zijn of er zoveel moeite mee hebben dat iemand anders wil leven. In Joris showroom komen altijd hele excentrieke mensen tevoorschijn, waarvan ik me de enkele keer dat ik het heb gezien, afvraag hoe ze die mensen vinden. Dus heel excentriek mag, als je dan maar succesvol bent. Maar mensen die alleen zijn of op zichzelf, de zgn. loners staan tegenwoordig al gauw onder verdenking van de AIVD.

Helpen om jezelf beter te voelen?
Volgens Ed Nissink is onze boodschap bij het helpen van anderen vaak “het doet me pijn om te zien hoe je leeft, omdat het niet strookt met mijn ideeën en overtuigingen over het leven. Help me van die pijn af door te doen wat ik je zeg, want ik wordt bang als mijn overtuigingen onjuist blijken te zijn.”
En, vraagt hij zich verder af, “welke arrogantie doet ons besluiten dat wij het beter weten dan anderen en dat we hen ongevraagd hulp moeten opdringen?”.
Voor de duidelijkheid hij heeft het niet over hulp, die wel gewenst is. Als je om hulp kunt vragen, is het alleen maar fijn dat iemand dat dan ook daadwerkelijk voor je wil doen. Maar soms wordt hulp, vooral ongevraagd, teveel en ontneem je de ander zijn eigen mogelijkheden voor groei.
Welke hulp wordt jou teveel of zou je juist graag meer hulp ontvangen maar durf je niet te vragen?

De relatie herzien

Ouders begrijpen nooit iets uit zichzelf en voor kinderen is het vervelend hun altijd weer alles uit te moeten leggen. – Antoine de Saint-Exupéry

Life-review
Voor het “life-review” waar Jane Fonda voor pleit hoef je niet tegen de zestig te zijn om eraan te beginnen. Toch doen de meeste mensen pas een poging als ze de 40 gepasseerd zijn. Dan ben je er pas aan toe of heb je genoeg moed verzameld om er aan te beginnen. Ik zag net in de zoveelste herhaling van een aflevering van “Everybody loves Raymond” Raymond een poging doen om zijn gedrag te veranderen. De poging was ingegeven door zijn vrouw Debra, die vond dat Raymond veel te negatief dacht. Dus ging hij oefenen met het positief benoemen van zijn ervaringen in plaats van ervan uit te gaan dat er iets vreselijks zou gebeuren. In zijn optimistische bui ging hij naar zijn ouders. Die, hoe kan het ook anders, helemaal niet zo enthousiast en positief reageerden op zijn promotie en het winnen van de titel ‘sportjournalist van het jaar’. Want de trofee was maar van zilver = 2e prijs, dus verliezer en er was geen geldprijs bij. Als hij dan zelf gaat zeggen dat het een goede prestatie is en hij trots is, zegt zijn moeder meteen: “Dat is een niet zo aantrekkelijke kant van je, zo op te scheppen”. Hoofdrolspeler Ray Romano heeft een keer in een interview gezegd dat het altijd leuker is om om iemand anders’ neurotische familie te lachen dan die van jezelf. Als je het nog nooit gezien hebt, moet je misschien even wennen aan de karakters, maar je kunt genoeg afleveringen op Youtube vinden of de herhalingen bij RTL5. Ik heb als voorbeeld een link toegevoegd naar de aflevering “de boze familie”.

De relatie met je ouders herzien
Wat serieuzer kun je terugkijken met het boekje “Je ouders op je schouders (de relatie herzien)” van Ed Nissink. Hij begint met “Af en toe zou je ze wat doen, die ouders.” Maar hij pleit voor een “mooie, humorvolle manier om los te komen van destructieve en beperkende banden met je ouders en een band op basis van rust, vrede en gelijkwaardigheid met ze te ontwikkelen.” Slechts een paar minuten per dag zijn nodig om met humor te relativeren en de waarheden uit je opvoeding en van andere deskundigen kritisch tegen het licht te houden en in de prullenmand te gooien wat niet meer werkt. Je wordt wel voor een uitdaging gesteld “Laat maar eens zien hoeveel lef jij hebt!” Een door hem geïntroduceerd begrip is de “huichelafspraak”. Ooit begonnen om niet afgewezen te worden, doen we dingen die we niet menen, meepraten, smoezen verzinnen enz. Als je eerlijk wordt naar jezelf, betekent dit meestal ook dat je niet meer meedoet met de huichelafspraak. Dan zeg je gewoon wat je vindt of een ander dat nu leuk vindt of niet. In het begin zal dat niet door iedereen worden gewaardeerd, want zo kennen ze je niet. En zo ken je jezelf ook niet. Dus je hebt er wel wat lef voor nodig. Maar als je klein begint, is het te doen. De teksten en vragen uit het boekje helpen je het in ieder geval voor jezelf op een rijtje te zetten. Volgende keer meer.

Categorie: Relationele gezondheid