Pas op de plaats

[bij pas] pas op de plaats maken – bewust geen voortgang maken – Taalunieversum

Tot nu toe heb ik een aantal sporen in het onderzoek aan de orde gesteld. Als het goed is weet je nu al beter wat bij je past. Je hebt de taal van je lichaam begrepen. Je onderkent de verbinding tussen lichaam en geest. Of je weet nu van welke voeding je energie krijgt en welke voedingsmiddelen je moe maken. Je weet hoe het zit met je energie. Op welk moment van de dag je je energieker voelt en zelfs welke activiteiten je energie kosten en welke energie opleveren. En als je op de ademhaling hebt gelet, weet je ook of daar winst te behalen valt door oefeningen of mindfulness. Als je voor jezelf de onderwerpen echt hebt uitgeprobeerd, weet je al een stuk meer over jezelf. En misschien is dat al genoeg om je beter te voelen. Dat is al vooruitgang.

Soms hoor ik mensen zeggen dat ze door de ziekte heel veel zijn kwijtgeraakt. En vaak is dat ook zo als je naar de buitenkant kijkt. Je kunt even niet meer mee in de ratrace. Je moet je activiteiten verminderen om je eigen ritme terug te vinden. Dat is dan volgens mij de winst van een ziekte. Je krijgt jezelf ervoor terug. Je kunt je even minder druk maken om anderen en wat anderen ervan vinden. Je moet je concentreren op jezelf en de balans terugvinden tussen wat goed is voor jou en wat je voor anderen kunt doen. Het is als een pendel. Die is eerst veel te veel doorgeschoten naar de ene kant, waardoor je ziek bent geworden. Dan moet je helemaal naar de andere kant om uiteindelijk in het midden uit te komen. Voor de buitenwereld ziet het er niet aanlokkelijk uit en voor degene die het ondergaat is het dat ook niet. Maar het is in mijn ogen een noodzakelijk proces. Een proces van loslaten, schoonmaken, opruimen en opnieuw beginnen. Daarom houden we nu even pauze. Het hele sporenonderzoek is nog niet afgerond, maar er is al veel bereikt. En dat mag best aandacht krijgen. Anders wordt de motivatie om verder te gaan verminderd. Dus ik zou zeggen, vier elk klein succes. Het doet me denken aan een tocht door de bergen in Nepal. Tien dagen liepen we omhoog en naar beneden en weer omhoog. Om elke dag te genieten van een adembenemend uitzicht bij een heerlijk kopje thee. Het uitzicht was er niet minder om ook al wisten we dat we de volgende dag weer uren omhoog en omlaag moesten lopen. Maar juist door te genieten van het uitzicht, een kopje thee, eten en een nachtje slapen, konden we de hele reis aan.

Voordelen van voldoende slaap

Slaap er een nachtje over, is het beste advies bij lastige beslissingen. Het menselijk brein stuurt ons namelijk onbewust de goede kant op bij lastige beslissingen. Maarten Bos promoveerde met die conclusie aan de faculteit der sociale wetenschappen van de Radboud Universiteit Nijmegen. bron NU.nl, november 2010

Voordelen van slaap
Van alle bronnen van energie kan ik natuurlijk de slaap niet overslaan. Want het geeft ons de gelegenheid totaal te ontspannen en nieuwe energie op te doen. Uitgangspunt van het gezegde is natuurlijk dat je door een nachtje goed te slapen de volgende dag helder en verkwikt een situatie kunt overzien. Maar het blijkt ook dat ons brein ons onbewust helpt. Ik denk dat we onderschatten wat slaap voor ons kan doen. En dan heb ik het natuurlijk over de slaap die je nodig hebt. Er zijn wel gemiddelden, bijv. 7 of 8 uur per nacht, maar in mijn ervaring zijn er maar weinig gemiddelde mensen. Dus laat je niet misleiden door zo’n gemiddelde. Ik hoorde Christiane Northrup, gynacoloog en auteur van verschillende boeken, bij Oprah zeggen dat zij soms wel 10 of 12 uur sliep als ze dat nodig had. Volgens haar hebben mensen in sommige periodes in hun leven meer slaap nodig en op andere tijden minder. En daar kun je gewoon naar luisteren.

Wakker liggen
Mijn oma was altijd een piekeraar en heeft behoorlijk wat nachten wakker in de kamer gezeten door haar zorgen. En altijd vroeg mijn opa dan ’s ochtends vriendelijk “En, heeft het geholpen dat je wakker bent gebleven? Als ik wist dat het hielp, dan kwam ik naast je zitten. Maar als het niet helpt, dan kun je net zo goed gaan slapen.” Tegen die redenering is natuurlijk niets in te brengen, maar toch gemakkelijker gezegd dan gedaan. De afgelopen jaren konden gedachten mij ook uit mijn slaap houden. Vooral als er iets was, waarover ik een beslissing moest nemen. En die gedachten laten zich niet zo maar tot bedaren brengen. In mijn ervaring was een nachtje over iets slapen, veel wakker liggen. Tegenwoordig schrijf ik ’s avonds mijn zorgen op en eventuele oplossingen. Dan kan ik het probleem loslaten en gerust gaan slapen. De volgende dag kun je er dan verder mee.

Weinig slaap is voor niemand goed
Hoewel sommige mensen erover opscheppen dat ze laat naar bed gaan en weinig slapen, is het op de lange duur voor niemand goed. Je teert in op je reserves en dat moet je vroeg of laat bekopen. Dus het lijkt interessant als een ministersploeg een hele nacht doorvergadert om de eurocrisis op te lossen, maar je kunt je wel afvragen wat de kwaliteit van het besluit is. Kijk maar wat er gebeurt, als je zelf niet goed hebt geslapen, en je een lastige klus moet klaren. Voor je status is het vast goed om zo belangrijk te zijn dat je zelfs je slaap opoffert, maar voor de rest?

Kijk ook eens voor inspiratie op youtube naar een TED talk, How to succeed? Get more sleep.

Ademhalingstechnieken

“Feelings come and go like clouds in a windy sky. Conscious breathing is my anchor.” ― Thich Nhat Hanh, Stepping into Freedom: Rules of Monastic Practice for Novices (Gevoelens komen en gaan zoals wolken in de lucht bij een behoorlijke wind. Bewust ademen is mijn anker.)

Bewust ademen
Thich Nhat Hanh, een boeddistische monnik verbannen uit Vietnam, is bekend geworden door zijn werk in Plum Village in Frankrijk. Ook natuurlijk door zijn boeken en lezingen, maar ik was het meest onder de indruk van zijn werk met mensen uit conflictgebieden. Bijv. door zowel Joodse als Palestijnse mensen te begeleiden in de trauma’s die het conflict aan beide zijden veroorzaakt. Door die begeleiding en het bewust maken dat de oorlog aan beide zijden slachtoffers maakt, levert hij zijn vreedzame bijdrage aan oplossingen voor het conflict. Hij wordt ook veel geassocieerd met mindfulness. Bij deze vorm van bewust ademen wordt de ademhaling alleen gevolgd. Er zijn geen inspanningen nodig, alleen het volgen van de ademhaling zoals die is, brengt iemand helemaal in het hier en nu. Er is geen concurrentie met ademhalingstechnieken. Het zijn verschillende wegen die naar een meer bewust leven leiden. Het ligt eraan welke manier voor jou goed is. Ik vind het alleen volgen van de ademhaling moeilijker dan gerichte oefeningen. Maar kies gewoon zelf wat je prettig vind.

Ademhalingstechnieken bij emotionele trauma’s
Ik vond onlangs nog wel een mooi voorbeeld wat bewuste ademhaling kan betekenen. In de documentaire “Free the mind” werd in een wetenschappelijk begeleid traject getoond wat de ademhaling kan doen bij emotionele trauma’s. Er worden een kind op de basisschool en een aantal veteranen na hun actieve dienst een tijdlang gevolgd. Bij het kind worden op school technieken gebruikt die uit de oosterse traditie komen en zo leert het kind zijn angst voor de lift overwinnen. De ca. 8 militairen krijgen een week lang ademhalings- en yoga oefeningen met begeleiding. De problemen worden vooraf in kaart gebracht en variëren van post traumatisch stress syndroom tot negativiteit. Een van hen haakt na een paar dagen af. Volgens eigen zeggen “omdat hij meer gaat voelen, dan hij denkt aan te kunnen”. Bij de anderen, die de week wel afmaken, worden na afloop resultaten gemeten, die beter zijn dan na de gangbare behandeling met voornamelijk medicijnen. Als je nieuwsgierig bent, kun je deze documentaire vast nog wel zien via programma gemist. Het werd uitgezonden door de VPRO/BOS.

Ademhalingskunst

“We moeten van binnen een reinigingsproces uitvoeren. In onze slaap raken we moeheid kwijt, maar de diepere stress blijft achter in ons lichaam. Sudarshan Kriya reinigt het systeem van binnenuit. Er ligt een groot geheim in de adem besloten – sri sri Ravi Shankar.”

Art of breathing
Eind 2005 verscheen er een artikel over sri sri Ravi Shankar in de Happinez. Toen ik dat gelezen had, heb ik me onmiddellijk opgegeven voor zijn cursus “The art of breathing”. In deze cursus worden verschillende ademhalingstechnieken geleerd en in een bepaalde volgorde uitgeoefend, de zgn. Sudarshan Kriya (http://www.artofliving.org/nl-nl/sri-sri-over-sudarshan-kriya) Je leert er veel meer dan die ademhalingen. De filosofie van Guruji wordt tussendoor meegegeven. De bedoeling is ook dat je zelf thuis doorgaat met de oefeningen. Het is als het goed is niet iets eenmaligs, maar onderdeel van je dagelijkse activiteiten. Ik ben er zelf nog wat wisselvallig in, maar ik mis het als ik het een tijdje niet doe. Het is moeilijk te beschrijven wat er met je gebeurt en ik denk ook dat het voor iedereen anders is. Ik beschreef weleens dat ik daardoor een “steviger midden” had gekregen. Ik hoefde niet meer met de stemmingen van mensen om me heen mee. Daarmee bedoel ik niet dat ik er onverschillig voor was. Nee, ik kon er wel aandacht aan geven, maar hoefde zelf niet in die emotie mee. Dat deed ik daarvoor wel en daar verloor ik heel veel energie mee.

Ademhaling maakt je bewust van gevoel en gedachten
Een van de dingen die je ook leert is dat de ademhaling de verbinding is tussen de gedachten, het gevoel en het lichaam. Het lijkt soms wel of wij eerder de boksbal van gedachten en emoties zijn dan de bokser. Zo zit je op de kast of in de put door een opmerking of gedrag van iemand anders. Het lijkt wel of je daar zelf helemaal niets aan kunt doen. Als je er teveel last van hebt, kan de ademhaling je helpen. Want door de ademhaling leren we ons bewust worden van gedachten en emoties. Wij zijn nl. niet onze gedachten en emoties, wij hebben gedachten en emoties. Vaak zijn we helemaal niet bewust waar we allemaal aan denken of wat we voelen. Dat lijkt een min of meer autonoom proces. Het is net als een weg waarover je dagelijks rijdt. Je let wel op het verkeer, maar de omgeving heb je helemaal niet in de gaten. Ik kon op weg naar mijn werk weleens plotseling denken, hè ben ik hier al? En dan had ik bepaalde karakteristieke objecten helemaal niet opgemerkt. Of ik zal ze wel gezien hebben, maar niet tot me door hebben laten dringen. Iets wat je iedere dag ziet, zie je soms niet meer. En dat is met gedachten en emoties ook zo. Ze zijn zo vertrouwd dat je ze niet meer echt opmerkt.
Dus er is winst te behalen met aandacht besteden aan de ademhaling. Als de Indiase filosofie je niet zo aanspreekt, zoek dan verder op bijv. op Youtube naar verschillende ademhalingstechnieken. Ik heb een voorbeeld opgenomen van de breath of joy, deze doe ik sinds kort af en toe en ik word er vrolijker van.

Maar zoek gerust verder totdat je er één vindt die bij jou past.

Ademhaling

Remember to breathe. It is after all, the secret of life.” (Denk eraan om adem te halen. Het is zonder meer het geheim van leven.)
― Gregory Maguire, A Lion Among Men

Belang van de ademhaling
We staan er meestal niet bij stil, maar voor ons welzijn en leven is de ademhaling van groot belang. Ook voor onze verbranding en dus energievoorziening is de ademhaling belangrijk. De ademhaling zorgt voor voldoende zuurstof in de cellen, waardoor we wakker en alert kunnen zijn. We merken dat bijv. als we in een bedompte ruimte zitten. Op een bepaald moment, merk je dat je gaat gapen en minder alert wordt. Als je dan een raam open zet, gaat het snel weer beter met je. Meestal denk je niet zo bij de ademhaling na. Dat gaat normaal gesproken automatisch. Je hoeft het eigenlijk niet te halen; de adem komt en gaat in een ritmische beweging. Maar bij stress kan de ademhaling oppervlakkig worden. Je kunt dan een opgejaagd gevoel hebben. En als dat langere tijd aanhoudt, leidt dat tot klachten.

Ademhalingstechnieken
Er is inmiddels op het internet heel veel informatie over verschillende ademhalingstechnieken. En daarbij wordt ook uitgelegd wat dat type ademhaling voor je kan doen. Meestal kom je dan terecht bij yoga en Indiase goeroes. Maar zo langzamerhand begint ook het westen het belang van een goede ademhaling in te zien. Ik zag een tijdje terug dat psychiater Bram Bakker samen met Koen de Jong het boek `Verademing` hebben geschreven. In een kort filmpje geven zij aan wat het belang van een goede ademhaling is en wat je kunt doen om een rustigere ademhaling te krijgen. Als het voor jou van toepassing is, probeer dan de oefening uit het filmpje.

Plezier levert energie op

Je gaat het pas zien als je het doorhebt – Johan Cruijff

Veel of weinig energie?
Hoe het met je eigen energie staat, heb je meestal niet in de gaten. Ook al lees je erover en soms zelfs als je de test hebt gedaan, weet je nog niet hoe je er zelf voorstaat. Want ook al is je energieniveau laag, voor jou is het dan normaal. Energieverlies door spanning, bepaalde mensen of omgeving heb je vaak niet direct in de gaten. Het geldt voor veel onderwerpen die ik in dit blog behandel, ze vragen een andere manier van denken. Of nog preciezer van voelen. Hoe meer je stilstaat bij hoe het voelt, hoe beter je weet wat je nodig hebt. Ik kreeg een tijd geleden de opdracht om bijv. elk halfuur te voelen of ik nog genoeg energie had om met een activiteit door te gaan. Ik kon dat niet voelen. Maar soms gebeurde het dat ik 5 minuten na een activiteit totaal instortte. Een van mijn zussen gaf toen aan, dat je ook met iets kunt stoppen, als je nog helemaal niet moe bent. Dat was voor mij volslagen nieuw. Stoppen met iets voordat het af is, zonder resultaat, gewoon zomaar? Ik was zo resultaatgericht dat het gewoon niet in me opkwam. Datgene wat ik aan het doen was, moest gewoon gedaan worden. En moe was ik daarna dan wel. En zolang je zo denkt, kun je heel moeilijk inschatten hoeveel energie het je kost. En je zult er weinig energie uit halen.

Plezier beleven aan een activiteit
Je beleeft weinig plezier aan welke activiteit dan ook als je je alleen richt op het eindresultaat. Een kennis van mij vertelde over haar nieuwe hobby, porselein maken. Ze volgde een cursus om zich de kunst eigen te maken. Maar, vertelde ze erbij, ze nam het voorbeeld van de cursusleidster en bleef net zo lang bezig totdat ze het voorbeeld had gekopieerd. Dan had ze voor haar idee het perfecte roosje of ik weet niet meer welk voorwerp. Ze legde de lat meteen hoog voor zichzelf en beleefde er, volgens mij niet echt veel plezier aan. Het was gewoon werk geworden in plaats van hobby. In ieder geval was elke gelegenheid voor haar eigen creativiteit en uniekheid weg. Als je iets gaat leren is het natuurlijk altijd wel handig dat je een beetje weet hoe het moet. Ik zag haar gedrag als een spiegel voor mijn eigen gedrag. Als ik een taart ging bakken, moest die niet alleen lekker zijn, maar er ook uitzien zoals op het plaatje bij het recept. Hoe vaak ik niet heb gezegd dat iets mislukt was, alleen om het uiterlijk, dat is niet op een hand te tellen. In mijn familie werd de uitspraak “mislukte taart is het lekkerst” vaak gebezigd. Ik ben heel blij dat sinds kort op 24kitchen Rudolph van Veen zijn tips deelt. Daar doe ik mijn voordeel mee. En verder doe ik gewoon wat ik leuk vind en dan ziet het er “rustiek of ambachtelijk” uit. Veel leuker om ontspannen met iets bezig te zijn, dan om alsmaar jezelf te pushen en te vergeten er plezier aan te beleven. Dus kijk eens wanneer je jezelf vastpint op het resultaat en wanneer je iets doet gewoon omdat het leuk is. En vooral voel!
De foto is van een “I can’t believe I made it cake” volgens een recept van Lorraine Pascale. http://www.bbc.co.uk/food/recipes/i_cant_believe_you_made_90494

Extreme zelfzorg

Uit een leeg kopje kun je niet schenken – Chinees gezegde

Gezond egocentrisme
Wat is gezond egocentrisme? In het kort betekent het “voor jezelf zorgen”. Niet te verwarren met egoïstisch. Ik denk dat Ali B. het mooi verwoordde in DWDD van 3 mei jl. toen hem werd gevraagd hoe hij zich had voorbereid op zijn optreden voor de koning. Hij zei ongeveer: “ik heb me afgesloten van alles wat het groot maakte, wat mijn omgeving zei via twitter etc. Ik was even niet Ali sociali”. Om niet mee te gaan met de gekte en zichzelf te blijven kon hij al die opwinding niet gebruiken en koos voor zijn eigen manier van voorbereiding en gecentreerd blijven. Sporters leren dat meestal ook heel goed. Maar de rest van ons moet het meestal door schade en schande ondervinden. Vrouwen hebben er volgens de statistieken nog iets meer moeite mee dan mannen.

Extreme zelfzorg
Voor jezelf zorgen juist om datgene te doen wat je graag wilt doen. En je niet te laten afleiden door allerlei incidenten, die achteraf gezien je tijd en moeite misschien helemaal niet waard waren. Of je juist hebben verhinderd om te doen wat je graag wilde. Ik weet dat jaren geleden Cheryl Richardson, lifecoach en schrijfster van verschillende boeken (http://www.cherylrichardson.com/) het begrip “extreme self-care” introduceerde. En toen een hoop negatieve reacties van vooral moeders kreeg. Iets met de strekking dat moeders alles voor hun kinderen willen doen en het dus erg egoïstisch is om tijd voor jezelf uit te trekken. Cheryl’s betoog kwam erop neer dat het voor niemand goed is zich op te offeren, ook niet voor je kinderen. Dat het een vereiste is om goed voor jezelf te zorgen om juist een goede moeder, vrouw, werknemer etc. te zijn. Het heeft een tijdje geduurd voordat die boodschap kon worden gezien voor wat het is. Dr Phil zei het nog iets anders. Hij vergeleek het met geld storten op je eigen rekening. Als je alles weggeeft, kun je uiteindelijk helemaal niets meer, zelfs niet voor jezelf. Dus wat hem betreft was het noodzakelijk en niet egoïstisch om voor jezelf te zorgen. Het grote aantal mensen met een burn-out geeft aan dat wij dat toch nog onvoldoende en misschien wel heel laat leren.

Jezelf op de eerste plaats zetten
Belangrijk is dat je jezelf op de eerste plaats zet. Wat wil jij? Waar voel je je goed bij? Niet om gewichtig te zijn of mensen buiten te sluiten. Nee, als je dat doet is er vaak heel paradoxaal meer tijd en ruimte voor andere mensen. Kijk wanneer jij ervoor kiest om ja tegen een ander te zeggen en nee tegen je eigen behoefte. Ga vooral na hoe dat voelt. Heb je er energie van gekregen?

Volop energie

…toen er op zijn deur werd geklopt. “Wie is daar?” vroeg hij. “Ik,” zei een stem. “de krekel.” De deur ging open, maar er kwam niets zichtbaars binnen. “Waar bent u?” vroeg de boktor. “Ik ben alleen de stem van de krekel,” zei de stem. “De rest komt zo.” De boktor zuchtte diep. Werk, dacht hij. Even later kringelde de geur van de krekel door de open deur naar binnen, terwijl de wind zijn voelsprieten, kaken en lijf op het vloerkleed blies. Kort daarna werd het plotseling onrustig in de kamer. Het waren de gedachten van de krekel, die een voor een naar binnen vlogen. “Ik ben ontploft” zei de stem…. – uit “Bijna iedereen kon omvallen” van Toon Tellegen

Volop energie
Het liefst had ik het hele verhaaltje hierboven opgenomen, maar ik ben bang dat dat de grenzen van het citaatrecht overschrijdt. Maar het boekje (of een van Toon Tellegen’s andere boeken) kan ik van harte aanbevelen. Het mooie is dat de dieren in zijn verhalen meestal hele menselijke ervaringen hebben. Stel je voor dat wij zoveel energie zouden hebben, dat we kunnen ontploffen. Hopelijk is er dan ook een boktor (of dokter) in de buurt die ons weer in elkaar kan zetten.
Volgens Deepak Chopra kunnen wij inderdaad beschikken over oneindig veel energie. In het al eerder genoemde boek “Volop Energie” geeft hij aan, dat inmiddels duidelijk is dat ons lichaam bestaat uit energie. Dat niet alleen, maar ook gedachten en gevoelens zijn energie. Dat verklaart volgens hem de beïnvloeding van gedachten en gevoelens op het lichaam en omgekeerd. Op die manier zijn we ook met onze omgeving verbonden. Alles in de natuur bruist van de energie. Wij hebben volgens hem ook toegang tot een dynamische stroom van energie en die is eigenlijk oneindig.

Energie opladen
Als wij een tekort ervaren, is dat omdat we zelf de stroom blokkeren. Om weer op te laden zijn er een aantal mogelijkheden. De gemakkelijkste is door in de natuur te zijn. Het is geen toeval dat wij op vakantie vaak naar de bergen, bossen of zee willen. Want daar komen we weer in contact met de energie van de natuur en kunnen we opladen. Elke dag een kwartiertje frisse lucht inademen kan ook wonderen doen. Want de lucht in gebouwen en auto’s kan bevat vaak te weinig zuurstof en dat hebben we wel nodig. Over voeding hebben we het al gehad, maar in het hiervoor genoemde boekje vind je ook nog tips. Dan kunnen we ook nog ontgiften van slecht verwerkte voedingsmiddelen. De gemakkelijkste manier, die ik heb uitgeprobeerd, is gekookt water drinken. Je neemt een goede thermosfles en vult deze met kokend heet water (liefst zo’n 5 minuten gekookt) en hiervan drink je de hele dag elk half uur een paar slokjes. Ik merkte dat ik me daardoor inderdaad minder moe ging voelen. Je kunt ook nog je dagelijkse inname van vitamines gemakkelijk verhogen door groentesap, liefst versgeperst, aan je menu toe te voegen. Vooral sap van wortelen en bietjes is heel goed voor je energieniveau. Probeer een van deze tips uit en zie wat er gebeurt.

Klacht nr. 1 bij ziekte: moeheid

Ik heb een heel zwaar leven, nee echt waar. Het leven is voor mij ontzettend zwaar. Brigitte Kaandorp

Moe
Veel mensen zijn moe. Het is een van de meest genoemde klachten, zowel onder gezonde als zieke mensen. In deze tijd van technische ondersteuning zou je denken dat we meer energie overhouden voor wat we willen. Maar in de praktijk is dat niet zo. We voelen de druk om te presteren als nooit te voren. En door de crisis komen daar de financiële zorgen of verwachte zorgen bij. En dan moeten we ook nog zoveel in onze vrije tijd. Want je moet wel een groots en meeslepend leven hebben. In een van haar voorstellingen vertelt Lenette van Dongen ook over haar wensen voor een groots en meeslepend leven. In de praktijk kwam het vooral neer op het meeslepen van allerlei spullen. En van het totaal word je moe. Niet zomaar een keertje moe, maar aanhoudend moe en wordt het leven zwaar. Ja echt waar. Zie het liedje van Brigitte Kaandop op youtube

Chronische moeheid
Volgens Deepak Chopra lijden heel veel mensen aan moeheid, die niet door een nachtje goed slapen overgaat. In veel gevallen zijn er lichamelijke oorzaken te vinden zoals diabetes, ontstekingen of beginnende hartklachten. Maar veel vaker is er geen lichamelijke oorzaak te vinden. Volgens hem zijn dan psychische of emotionele verstoringen de reden van de aanhoudende moeheid.

Richten op energie
In zijn boek “Volop Energie” met ondertitel “chronische vermoeidheid overwinnen het complete mind/body programma” geeft hij aan dat je je voor het veranderen van moeheid moet richten op energie. Je hebt volgens hem een tweede element nodig om het probleem op te lossen. Anders gezegd je lost moeheid niet op door je alleen op moeheid te richten. Want als je een paar keer voor jezelf herhaalt “ik ben toch zo moe” en er ook flink bij gaat zuchten, dan ben je al uitgeteld.

Een belangrijke stelling is op blz. 15 “Kennis kan verandering tot stand brengen. Omdat geest en lichaam met elkaar verbonden zijn, heeft kennis invloed op het lichaam en brengt zo gezondheid tot stand.” Om een oplossing te vinden gaat het erom dichter bij je eigen natuur te komen. Geen twee mensen hebben dezelfde hoeveelheid energie en meestal ook niet op hetzelfde moment. De een staat klaarwakker naast zijn bed bij de eerste stralen (dag)licht. De ander draait zich na het horen van de wekker het liefst nog 3 keer om. Het is belangrijk dat je weet hoe het bij jou zit. Je kunt daarvoor een eenvoudig schema bijhouden. Je vult 3 keer per dag (ochtend, middag en avond) in hoeveel energie je hebt op een schaal van 1 tot 10. Na 2 weken kun je zien op welke momenten van de dag je meer energie hebt. Je kunt ook bijhouden welke werkzaamheden je energie geven en welke energie kosten. Deze oefening komt uit “Ik, gezond egocentrisme, meer effectiviteit” van Remco Claassen. Schrijf een tijdje op voordat je iets gaat doen hoe je je voelt. Weer op een schaal van 1 tot 10. En als je de werkzaamheden gedaan hebt opnieuw en het liefst ook hoe je je voelde toen je de werkzaamheden deed. Dan kom je te weten of je bijvoorbeeld erg tegen de activiteit opziet, maar er misschien wel een heel goed gevoel over hebt als het goed is verlopen. Dat je die spanning nodig hebt om goed te presteren. Of dat het voor jou juist averechts werkt en het je alleen energie kost. Dus onderzoek dit spoor eens als je gebrek aan energie ervaart.

Levenskracht in voeding

Tuinieren is goedkoper dan therapie, en je krijgt ook nog tomaten. Anoniem

Levenskracht in voedsel
We willen steeds meer in ons assortiment van voedingsmiddelen. En willen ons niet laten beperken door jaargetijde of hoeveelheid zon. Dus als wij aardbeien willen in december, dan worden ze wel ingevlogen vanuit waar dan ook. Daardoor kunnen we steeds exotischer eten en is onze keuze groot. Maar voeding levert ons het meeste op als het nog ‘prana’ of ‘qi’ bevat. Dat betekent zoveel als levenskracht. En voedsel bevat dat het meest als de tijd tussen oogsten en eten zo kort mogelijk is. Er is daarom veel voor te zeggen om te kijken wat beschikbaar is aan lokaal geproduceerd voedsel. Dan weet je weer echt wat je eet. Alle schandalen met voedsel van de laatste tijd laten wel zien dat het industrieel behandelen van voedsel niet het beste product oplevert voor de consument. Dan krijgen we ineens paardenvlees in rundvlees en verontreinigde melkproducten (China).

Kwaliteit van je voedsel
Als je ziek bent, dan is je lichaam uit balans. En heb je datgene nodig wat jou versterkt. Kijk daarom ook goed naar de kwaliteit van je voedsel. Wat is bij jou in de buurt verkrijgbaar? Als je een hoekje over hebt op je balkon of in de tuin, probeer eens zelf kruiden te kweken. Je hoeft er niet veel voor te doen. Meestal is water geven en wat geduld voldoende. En dat kan al een therapeutisch effect hebben. En als je wat meer durft, dan probeer je eens tomaten, uien of in een vierkante meter moestuin zelf je groenten, zie: http://www.onzevierkantemetertuin.nl.

Je eigen groenten oogsten
Ik vond tuinieren altijd al een goede manier om te ontstressen na mijn werk. De afgelopen 2 jaar heb ik een buurttuin van de gemeente gehuurd om ook eens mijn eigen groenten te verbouwen. Voor een klein bedrag krijg je 30 m2 tuin tot je beschikking en dan zaaien maar. Maar …. er komen ook onkruid, beestjes en weersomstandigheden bij kijken. Ik heb tegen het onkruid gevochten, waarbij het onkruid heeft gewonnen. Ik mocht geen bestrijdingsmiddelen gebruiken, maar had graag op elke slak zout gelegd. Het was geweldig te zien hoe snel peultjes, spinazie, courgettes, wortelen, bietjes en sla groeien en hoe relatief weinig je ervoor hoeft te doen. Als er tenminste regelmatig regen valt en het ongedierte je niet voor is. Want alle koolsoorten van chinese kool tot broccoli werden verslonden door beestjes, die kennelijk ook honger hadden. Het vraagt bij het koken meer creativiteit om er elke dag wat anders van te maken. Maar vers geoogste groente smaakt echt anders. En ik weet wel niemand wil meer zand en beestjes in zijn groente, maar eigenlijk hoort het er gewoon bij. En met goed wassen is het zo verholpen. Als je weer in direct contact met je voedsel staat, ga je er meer waardering voor krijgen. Kijk eens wat jij kunt doen om eten dichterbij je huis te halen.

Tag: chronisch ziek