Tag: negatieve emoties

Veroorzaak je zelf je emotionele problemen?

Ik zit gevangen en ik ben de gevangenisdirecteur – Charlie uit Two and a half men

Je veroorzaakt zelf je emotionele problemen
De vorige posts maken duidelijk dat de schrijvers geloven dat je zelf je emotionele problemen veroorzaakt. Volgens hen is dat goed nieuws :). Want dat betekent nl. dat je de situatie zelf kunt veranderen. Dat je op niemand hoeft te wachten om gelukkig, tevreden en kalm te zijn en te blijven. Een ander kan dat jou niet geven. Alleen jij hebt die macht. Als je je slachtoffer voelt van omstandigheden of andere mensen heb je je macht uit handen gegeven. Dat kost je heel veel energie. Dus die macht moet je weer terugpakken. Zo lang je denkt dat iemand jou uit je gevangenschap zal bevrijden, en je niet bewust bent dat jezelf de sleutel in handen hebt om eruit te komen, blijft je situatie zoals die is of wordt het erger. Op YouTube vond ik de volgende vergelijking. Stel je auto wil niet starten en jij denkt dat het aan de banden ligt, dan ga je de banden oppompen. Dan probeer je het opnieuw en helaas de auto start nog niet. Als je dat blijft doen, dan eindig je met 4 platte banden en een auto die niet start. Ik heb vergeten het filmpje met de uitleg te markeren en kan het nu niet meer vinden. Je moet het voor nu dus met deze uitleg doen.

Denkpatronen veranderen
Waarom is het zo moeilijk om die gedachtenpatronen te veranderen? Ik zal zelf de laatste zijn om te zeggen dat het gemakkelijk is om je denkpatronen en automatische reacties te veranderen. Ik voel het aan den lijve, zogezegd. Het is zo moeilijk omdat we aan onze magische formule verslaafd zijn. Als ik me maar genoeg zorgen maak, pieker, alles onder controle houd enz. dan zal mij geen onheil overkomen of ik ben er op voorbereid. De waarheid is dat je daarmee creëert wat je niet wilt en er moe van wordt. Dus je krijgt niet wat je wilt en door al je inspanningen wordt je doodmoe. Allemaal verspilde moeite.
Je verliest een hoop energie aan die automatische programma’s. Net zoals bijv. een virussysteem op je computer. Je merkt alleen dat je systeem trager wordt, maar van het virusprogramma zelf merk je heel weinig. Om je energie en je levendigheid terug te krijgen, kun je het beste aandacht besteden aan het onbewuste achtergrondprogramma. Zo gauw je je ervan bewust wordt, ben je in staat zelf weer keuzes te maken over hoe je wilt reageren en waar je je energie aan wilt besteden.

De beste manieren om je van je automatische reactiepatronen bewust te worden zijn:

  • focussen, zie de eerdere post of het boek van Eugene Gendlin;
  • negatieve emoties verwelkomen en ermee leren spelen en dan de kracht erachter te ontdekken zoals Marinus Knoope voorstelt;
  • ‘moetens’ in je zinnen opsporen en vervangen door ‘willen’ of andere oefeningen uit RET;
  • de oefening RRR: word je bewust van je automatische gedachten en schrijf ze op (record), vraag je af of het echt zo is (rationalize) en vervang ze door constructievere gedachten (replace);
  • de emoties toe laten waarvan je ooit hebt besloten dat ze te gevaarlijk waren, zoals Tara Goleman Bennet voorstelt.

    • Er zijn er vast nog meer, maar voor nu laat ik het hierbij. Kies een van de methodes en merk wat het je oplevert.

    Emoties verbeelden

    Leg het mij uit en ik vergeet het. Laat het me zien en ik onthoud het misschien, maar betrek mij erbij en ik begrijp het – Chinees gezegde

    Ergernis verbeelden
    De afgelopen week heb ik de theorie van ‘de Ontknooping’ in de praktijk gebracht. Want hoewel ik het boek al een tijd heb, was ik nog niet tot de uitvoering gekomen. We zullen maar zeggen dat ik er nog niet eerder aan toe was. Ik dacht ik ga het gebruiken bij iets wat me al jaren ergert en dat is schoonmaken. Ik zei altijd dat ik niet met poetshandschoenen geboren ben. Dat het helemaal niet logisch is dat ik dat kan omdat ik een vrouw ben. Dat is zo’n veronderstelling die het voor mannen gemakkelijk houdt om niets te doen. Dus als ik ga schoonmaken, loop ik er altijd verschrikkelijk bij te mopperen. Op de spullen die in de weg staan. We hebben er nog steeds te veel, ondanks verschillende opruimpogingen, ritjes naar de kringloop, boeken verkocht via internet etc.

    Iedere keer dat ik de stofzuiger gebruik, loop ik te mopperen op de fabrikanten die de apparaten onhandig maken. Zo past de mijne niet op de traptrede en is het snoer niet lang genoeg voor de hele trap. Dus iedere keer ga ik, met gevaar voor eigen leven (oké, iets overdreven) langs de stofzuiger om het snoer aan de andere kant aan te sluiten. En zo gaan de ergernissen nog wel even door. Tijdens die schoonmaakwoede kan iedereen beter uit mijn buurt blijven, anders krijgt diegene een hele tirade over zich heen. Dus nu ging ik er zonder woorden uitdrukking aan geven. Dat werd grrrhh, grrrrhhh, grrrhh. Dus in plaats van het verhaal over weer die …. waar het niet hoort, alleen grrrrhhh, grrrhh.

    Het resultaat van de emotie verbeelden
    Wat ik merkte, is dat je dan geen energie kwijt raakt aan het verhaal in je hoofd. Want dat wordt uit zichzelf steeds groter. Lachwekkend gewoon wat er allemaal bij komt. Dus het gegrom heeft wel degelijk een functie. Daarnaast ging ik ook bijna uit mezelf, zonder dat ik dat vooraf had bedacht, de ergernissen uit de weg ruimen. Zonder de emotie te voeden met een verhaal lijkt er dus ook geen excuus om het niet aan te pakken. Daarna ging ik kijken welke kracht er volgens Marinus Knoope achter deze emotie zit. Zijn advies is: “Wees normerend. De emoties geïrriteerd, …. leren jou in je ontmoeting met de buitenwereld je eigen waarde- en normensysteem kennen. Irritaties bevatten een schat aan informatie over bij je zelf onderdrukte kwaliteiten. …. Irritaties duiden op een aangeleerde, jezelf belemmerende en niet-constructieve norm.” Daar kan ik voorlopig mee verder.
    En jij, wil je het ook eens met een ongewenste emotie uitproberen?

    Negatief beschouwde emoties

    Wie goed aanvoelt wanneer het beter is nog even te wachten
    Wie weet wanneer de tijd rijp is om impulsen te volgen
    Wie dus goed aanvoelt wanneer hij moet beslissen
    Weet op dat moment ook precies wat te doen
    Een strateeg verstaat zijn gevoelens – Marinus Knoope

    Het heden genieten
    Het boek “de Ontknooping” begint met de vraag of je het heden kunt leren genieten en hoe je kunt genieten als je je slecht voelt. Voor veel mensen die ziek zijn een moeilijke vraag met een heel wisselend antwoord, schat ik. Marinus Knoope is aan dit boek begonnen nadat hij de diagnose ziekte van Parkinson heeft gekregen. Hij weet dat hij fysiek steeds minder zal kunnen, maar zet zich nog steeds in voor de zaken waarin hij gelooft. Maar ook voor hem is het bovenstaande een moeilijke vraag, blijkt uit de interviews die hij gegeven heeft. Als ik even terug ga naar Eckhart Tolle dan zou zijn antwoord zijn: je hebt alleen het heden, het nu. Iets anders bestaat niet. Dus als je nu niet kunt genieten, wanneer dan wel? Volgens Tolle moeten we juist ten volle aanwezig zijn in het nu. Hij zegt: je kunt al je problemen van nu aan, maar niet die van het verleden en niet die waar je misschien ooit mee te maken krijgt.
    Dus de paradox is dat je geen ander moment hebt dan nu, maar dat nu een moment is waar je uit weg wilt. Want het bevalt je niet hoe het heden eruit ziet. We willen ons niet voelen, zoals we ons voelen. Sterker nog we weten niet eens precies hoe we ons voelen.

    Niets voelen is onmogelijk
    Vraag een willekeurig iemand zomaar hoe hij zich voelt of wat hij voelt en je krijgt een antwoord als “niets, ik voel niets”. Niets voelen is feitelijk onmogelijk, want dan zou je niet meer leven. Je voelt altijd wel wat. Als je je bewust bent van je lichaam, kun je tintelingen voelen of een knoop in je maag of vul zelf maar in. Ook emoties kun je de hele tijd voelen, maar vaak letten wij pas op als ze pijnlijk of prettig zijn. Daartussen herkennen we niet zo veel.

    Negatief beschouwde emoties uitnodigen
    In de ´Ontknooping´ gaat Marinus Knoope in op emoties en vooral de als negatief beschouwde emoties. “We moeten er niet vanaf, we moeten eraan”. Als je je negatieve emoties durft uit te nodigen, ze helemaal te voelen en ermee leert spelen, dan zul je ook de kracht leren kennen, die erachter zit. Zo is een leraar het meest effectief als hij kan spelen dat hij boos is. Als hij echt boos is, gaan de leerlingen hem waarschijnlijk uitlachen.
    Hoe speel je dan met je negatieve emoties?

      Stap 1 is de emoties de ruimte te geven. Als je een onbehaaglijk gevoel voelt knagen op de achtergrond, ga er eens rustig voor zitten om het helemaal te voelen.
      Stap 2 is om zonder woorden uitdrukking te geven aan het gevoel en het welkom te heten.
      Stap 3. is je niet te verliezen in het zoeken naar de oorzaak van je emoties.
      Stap 4 is om de emotie te verbeelden zonder woorden, voor de spiegel of in gezelschap van goede vrienden. Mensen begrijpen de emoties op het niveau zonder woorden veel beter dan met woorden. Woorden zijn ontoereikend. Vaak vertel je dan alleen het verhaal dat tot de emotie heeft geleid. Dan krijg je een andere reactie dan wanneer je de emotie verbeeldt. ´Elke bevrijde ongewenste emotie kent zijn eigen vreugde.`

    Kijk naar dit voorbeeld

    Emoties verwelkomen

    We denken dat we denkende wezens zijn, die voelen, maar we zijn voelende wezens die denken. Jill Bolte Taylor

    Emoties als ongewenst beschouwen
    Doordat we zoveel in ons hoofd leven, hebben we geleerd emoties te beoordelen als gewenst of ongewenst. Vaker nog verdelen we ze in positieve en negatieve emoties. Met negatieve emoties willen we helemaal niet te maken hebben. Die zijn maar lastig en moeten zo snel mogelijk uit de weg geruimd worden. Maar ze zijn er wel. In de vorige posts schreef ik hoeveel moeite we meestal hebben met het uiten van emoties. En dan ging het alleen maar over de basis uitingen. Nog niets bijzonders. Terwijl we over een heel arsenaal aan emoties beschikken en die ook allemaal op een eigen manier kunnen uiten. Dit is geen pleidooi om elk snippertje gevoel op een uitvergrote manier naar iemand anders toe te uiten. Laat dat maar over aan films of soaps :). Maar wel om de emotie te erkennen en te verwelkomen.

    Emoties verwelkomen
    Daarvoor heb ik het boek “de Ontknooping” met als ondertitel ‘de helende rol van emoties’ van Marinus Knoope geraadpleegd. Ik kende hem van de “Creatiespiraal”, een inspirerend boek dat het natuurlijke proces beschrijft van 12 stappen om van wens naar werkelijkheid te komen. De “Ontknooping” behandelt de emoties, die bij elke stap in het proces belangrijk zijn. Je kunt de “Ontknooping” ook zonder de “Creatiespiraal” gebruiken. Maar voor dit stukje vind ik het wel zo overzichtelijk om er kort iets over te vertellen. Het proces is cyclisch, de creatiespiraal is rond, er is geen begin of einde. Voor het overzicht wordt de wens als eerste stap te gepresenteerd. De wens is persoonlijk. De wens is een voorgevoel van wat je kunt maken. Zoals een appelboom geen peren kan maken, kan ik niemands anders wensen realiseren en niemand anders kan mijn wensen realiseren. Maar het uiten van wensen is kwetsbaar, dan komen er gauw oordelen als “dat lukt je niet” of ‘wie denk je wel dat je bent”. En dan moet je sterk genoeg in je schoenen staan om je daardoor niet uit het veld te laten staan. In elke stap van het proces word je uitgedaagd om de tegenstrijdige emoties in balans te brengen.

    In de ‘Creatiespiraal’ geeft de schrijver aan dat het proces net zo goed werkt bij een wens als bij een zorg. Veel mensen komen in actie om een negatieve uitkomst te vermijden. Hij laat zien dat je door een zorg als uitgangspunt te nemen je die uiteindelijk ook tot werkelijkheid maakt. Hij geeft het voorbeeld van je zorg over inbraken. Je hoort dat er in de buurt wordt ingebroken en je gaat op onderzoek uit. Welke voorzorgsmaatregel kun je het beste nemen. Dan volg je alle stappen van de creatiespiraal en uiteindelijk wordt er bij je ingebroken. Dan moet je je zelf eigenlijk feliciteren. Want al je tijd en energie heb je gestoken in je zorg en hij is werkelijkheid geworden. De meeste mensen zullen dat een rare redenering vinden en zullen teleurgesteld zijn als ze met die uitkomst te maken krijgen. Alle reden dus om goed te kijken of je iets echt wilt of iets wilt vermijden. Inmiddels is er ook een bewerking van zijn boek voor kinderen. Ik hoop dat veel kinderen er mee in aanraking komen. Kijk anders op Youtube. Daar zijn ook stukjes van een musical te zien die is geïnspireerd op dit boek. Marinus Knoope geeft in een interview aan dat het toeval, in de musical verbeeld door engelen, achteraf een grotere rol heeft gespeeld, dan dat hij dacht toen hij het boek schreef.

    Boosheid vasthouden


    En als er een truck uit een zijstraatje schiet,
    dan kan het gebeuren dat hij het niet ziet
    en zegt zij dan – vlak voor de hemelpoort – fel:
    ‘k mocht immers niks zeggen; maar ik zag hem wel. – uit: Pas op schat, een bus van Annie M.G. Schmidt

    Boosheid uiten
    In dit gedichtje van Annie M.G Schmidt rijdt een echtpaar samen in de auto. In het begin waarschuwt zij hem voor alles wat ze ziet. Totdat hij woedend uitvalt “houd je mond”. En vanaf dat moment zit ze grimmig naast hem, de lippen stijf op elkaar. Zij kan niet zeggen dat ze bang is en er niet helemaal op vertrouwt dat hij alles ziet. Hij voelt haar wantrouwen en wordt daar boos om. Het gedichtje laat zien dat we vaak ruzie maken, maar het eigenlijke probleem niet aan de orde stellen. Zo zitten veel mensen grimmig naast elkaar, op het werk, thuis of in welke omgeving ook. We zijn niet goed in het uiten van boosheid of op een goede manier ruziemaken. Boosheid geeft aan dat iemand je grenzen overschrijdt. Daar mag je best wat van zeggen. Op een goede manier. Dat betekent dat je de eerste lading zelf moet verwerken. Anders gooi je vaak je eigen glazen in. Ik spreek hier uit ervaring.

    Boosheid vasthouden
    Maar wat emoties doen is je in beweging krijgen om met een moeilijke situatie om te gaan. Huilen kan verdriet verlichten, boosheid kan je in actie krijgen. Zo hebben emoties een belangrijke functie.
    Bedenk we zijn nog op weg naar beter. En beter betekent dat we veranderen. Niet meer kunnen blijven doen wat we altijd deden. Bij verandering hoort ook dat je fouten maakt. Sri sri Ravi Shankar zegt “maak veel fouten, maar niet dezelfde fouten. Want daar leer je van.” Dus emoties zullen gaan stromen en dat is voor mensen die vastzitten wel een goed teken. Nu ga ik een grote stap maken. Iemand zei me eens dat elke ontsteking een conflict is. Dus wat als het zo is, dat mensen met reuma een conflict niet uiten en niet oplossen, maar er in zichzelf over blijven broeden en wrok gaan koesteren. Dus vasthouden aan de emotie boosheid. Misschien vind je het ver gezocht en zie je jezelf helemaal niet als persoon die boos is of wrok koestert. Maar je zou het je lichaam kunnen vragen. Als het niet zo is, dan niet. Dan sla je dit spoor verder over.
    Ik moet bekennen dat het bij mij wel zo is. Niet fraai, niet om trots op te zijn, maar wel waar. Door te accepteren dat je geen heilige bent, niet boven menselijke kwalijke trekjes staat, geef je jezelf weer bewegingsruimte.
    Daarmee heb ik mijn conflict nog niet zo opgelost, dat ik er hierover kan schrijven. Ik denk nog, nou een bedrijf dat zo met klanten denkt om te gaan, gaat vanzelf wel failliet. Die hebben geen hulp van mij nodig. (Wraak, wraak). Dus daar ga ik nog zelf verder mee aan de slag. En ik hoop dat jij dat met jouw conflicten ook doet. Voor je hele gezondheid!